نمونه‌پژوهی ترجمۀ مفاهیم حقوقی ایران با تکیه بر زبان‌شناسی حقوقی ژنو

ترجمه‌شناسی حقوقی از موضوعات معاصر و نوپا در مطالعات ترجمه است و یکی از مباحث مطرح در این حوزه بررسی شیوۀ معادل گزینی حقوقی در زبان مقصد است. ترجمه‌شناسی حقوقی با رویکرد زبان‌شناسی حقوقی ژنو به این پرسش پاسخ داده است. مسائل طرح‌شده در پژوهش حاضر آن است که قواعد نظریۀ زبان‌شناسی حقوقی ژنو چیست و این قواعد تا چه میزان در ترجمۀ مفاهیم حقوقی ایران به زبان حقوقی فرانسه پیاده‌سازی شده‌اند؟ راهکار نظریۀ زبان‌شناسی ژنو برای یک مترجم حقوقی چیست و به چه شیوه ای باید معادل‌گزینی کند؟ در ابتدا به مطالعۀ توصیفی نظریۀ زبان‌شناسی حقوقی ژنو از نظر ژان کلود ژمار (نظریه‌پرداز اصلی) می پردازیم؛ سپس کاربردپذیری راهکارهای ارائه‌شده در این نظریه را در ترجمۀ مفاهیم حقوقی ایران به زبان حقوقی فرانسه موردمطالعۀ موردی قرار خواهیم داد. پیکرۀ اصلی مقاله مفاهیم حقوقی تقنینی نکاح و طلاق برگرفته از کتاب هفتم از جلد دوم قانون مدنی ایران است. قاعدۀ اصلی این نظریه لزوم استفاده از معادل کارکردی است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی نحوۀ معادل‌گزینی کارکردی مفاهیم حقوقی ایران در زبان حقوقی فرانسه باتوجه به قواعد مطرح‌شده در نظریۀ زبان‌شناسی حقوقی ژنو از طریق یک مطالعۀ موردی است. می‌خواهیم بررسی کنیم معاد‌ل‌هایی که انتخاب شده‌اند در زبان فرانسه چه درجه‌ای از کارکرد و اثر حقوقی مفهوم موردنظر در حقوق ایران را منعکس می کنند و به تعبیری در زمان انتقال مفهوم، کارکرد دچار چه درجه از تغییر می شود؛ دلیل این تغییر کارکرد چیست؛ چه عواملی در این تغییر اثرگذار هستند؛ مطالعۀ حقوق تطبیقی تا چه حد در آگاهی‌بخشی مترجم نسبت به عوامل ایجادکننده این تغییرات موثر است و آیا انتقال و ترجمۀ مفهوم حقوقی ایران به یک زبان و به یک نظام حقوقی دیگر مثل فرانسه می تواند بدون تغییر کارکرد صورت گیرد.