جهان‌های ممکن ساخت شرطی در زبان فارسی معاصر

جملۀ شرطی جمله‌ای مرکب است که از دو بند شرط و جزای شرط تشکیل شده است. هدف ما در این پژوهش، بررسی جمله‌های شرطی زبان فارسی معاصر بر اساس رده‌شناسی دکلرک و رید (2001) است. بر اساس این رده‌شناسی معنایی، جهان ممکنِ بند شرط به دو دستۀ حقیقی و نظری تقسیم می‌شود. جهان ممکن نظری می‌تواند خنثی یا غیرخنثی باشد و غیرخنثی، به چهار نوع بسته، باز، غیرقطعی و ضدحقیقی تقسیم می‌شود. در تحقیق حاضر، تلاش می‌شود این انواع با توجه به پیکره‌ای بالغ بر 286 جملۀ شرطی که از 10 کتاب داستانی معاصر استخراج شده است بررسی شود و بسامد وقوع هر یک به تفکیک مشخص شود. تحلیل جمله‌های شرطی فارسی نشان می‌دهد که ساخت شرطی فارسی با رده‌شناسی مذکور مطابقت دارد و جهان ممکن نظری باز، بالاترین بسامد وقوع را دارد و جهان‌های ممکن خنثی، بسته، حقیقی، غیرقطعی و ضدحقیقی به ترتیب، بیشترین بسامد را بعد از جهان ممکن باز به خود اختصاص داده‌اند. بالاتر بودن بسامد وقوع جهان ممکن باز از آنجا نشئت می‌گیرد که در این جهان ممکن، موقعیتی فرضی که احتمال وقوع دارد، در نظر گرفته می‌شود و قطعیتی دربارۀ وقوع آن وجود ندارد و این تعبیر با کارکرد ساخت شرطی بیشترین تطابق را دارد. همچنین، این تحقیق نشان می‌دهد که علاوه ‌بر کلمات ربط شرطی معمول مانند »اگر، اگه، به شرطی ‌که، والاّ، وگرنه و حتی اگر، که، تا و چنانچه « کلمات ربط دیگری مانند »چه ... چه؛ همچین ‌که، وقتی‌ که، به مجرد اینکه، حالا که، فرضاً، ولو، وقتی، آنگاه ‌که، هروقت، همین ‌که « نیز در نقش کلمۀ ربط شرطی به کار می‌روند.

Possible Worlds of Conditional Construction in Contemporary Persian Language

Conditional sentence is a compound sentence consisting of two clauses: protasis and apodosis. The purpose of this paper is investigating the conditional sentences in contemporary Persian language based on the Declerck and Reed typology (2001). According to this semantic typology, possible world of protasis is divided in to two factual and theoretical classes. Theoretical possible world can be neutral or nonneutral and the nonneutral is divided in to four types: closed, open, tentative and counterfactual. In the present study, we try to examine these types with respect to the corpus of 286 conditional sentences extracted from ten contemporary story books and the frequency of occurrence of each one to be determined separately. The analysis of Persian conditional sentences shows that the Persian conditional construction is compatible with mentioned typology and open possible world has the highest occurrence frequency, and the neutral, closed, factual, tentative and counterfactual possible worlds respectively dedicated the highest frequency of the open possible world. The higher frequency of occurrence of the open possible world arises from the fact that in this possible world a probabilistic situation is considered and there is no certainty about its occurrence and this interpretation is most consistent with the operation of the conditional construction. This study also shows that in addition to the common conditional conjunctions such as ldquo; agar, be shartike, vaella, vagarna, ... rdquo; other conjunctions are also used as conditional conjunctions like : ldquo; valo, farzan, hamin ke, be mojarade inke, vaghti, cheo hellip;che, hala ke, ta, ke hellip;. rdquo; .