بررسی مقابله‌ای طرح‌واره‌های تصوری در اشعار حافظ و اشعار سهراب سپهری

در این پژوهش قصد داریم با استفاده از نظریۀ طرح واره های تصوری جانسون (1987) به این موضوع بپردازیم که آیا شعر کلاسیک و شعر نو فارسی تنها در قالب تفاوت دارند و یا اینکه به لحاظ مشخصه های زبانی نیز میان آن ها تفاوت وجود دارد. در این مقاله به بررسی طرح واره های تصوری در شعر حافظ به عنوان نمونه ای از شعر کلاسیک فارسی و شعر سهراب سپهری به عنوان نمونه ای از شعر نو فارسی می پردازیم و این موضوع را بررسی می کنیم که علاوه بر قالب شعری، چه تفاوت یا شباهتی در نوع مفهوم سازی از نظر طرح واره های تصوری در شعر کلاسیک و نو فارسی وجود دارد. برای این کار 13 مورد از اشعار حافظ و 8 مورد از اشعار سهراب سپهری به ترتیب از دیوان حافظ و هشت کتاب سهراب سپهری را در چارچوب نظری طرح واره های تصوری بررسی کرده ایم. روش انجام این تحقیق کتابخانه ای پژوهشی است. نتیجۀ مقاله این بوده است که هر دو شاعر بیشتر از طرح واره های حجمی و حرکتی استفاده کرده اند، با این تفاوت که در نمونۀ کلاسیک حافظ تعداد طرح واره های حرکتی و حجمی با اختلاف اندکی نزدیک بوده است؛ اما در نمونۀ شعر نو سهراب سپهری، طرح واره های حجمی با اختلاف زیادی بیشتر از طرح واره های دیگر ازجمله طرح واره حرکتی به کار رفته است. این موضوع بیانگر آن است که شعر این دو علاوه بر قالب، در استفاده از طرح واره های تصوری تفاوت دارند.

Contrastive Analysis of Image Schemas in Hafiz and Sohrab Sepehri's Poems

In this paper, we aim to analyze the difference between classical Persian and new Persian poems using the current cognitive linguistics theories. The study aims to recognize the differences and similarities of the image schemas of two styles of poetry; namely, classical and modern poem. The research question is that what kinds of different image schemas are used in classical and modern poems. The hypothesis is that there are different kinds of image schemas in classical and modern poem. To this end, we analyze the image schemas of Hafiz's poems as sample of classical poetry and Sohrab Sepehri's poems as modern one. We have chosen 13 poems of Hafiz Divan as classical poems and 8 poems of Sohrab Sepehri's Hasht Ketab as modern Persian poems. We have identified the image schemas of the poems based on cognitive linguistics theoretical framework. In the review of literature, there were some researches which focused on the comparison of the poetry of classical poets or comparison of the poetry of contemporary poets, but there was no research which compares image schemas of classical poetry with modern poem. Thus, the present study focuses on a new aspect.In conclusion, we noticed similarities and differences in the usage of image schemas of two styles of poems. The similarity is that in both styles containment and locomotion schemas are most used. But the difference is that in Hafiz's poems there was no significant difference between the number of locomotion and the number of containment schemas. However, there is significant difference between the number of containment schemas and all other schemas including locomotion schema in Sepehri's poems. It indicates the difference between a sample of classical poem and a sample of modern poem along with the usage of image schemas. Due to their mystic worldview both of poets have used containment and locomotion schemas.