استعاره و گفت‌وگومندی در رجزهای شاهنامه بر اساس نظریۀ باختین

در میان انواع بلاغی کاربردی در شاهنامه، استعاره یکی از تاثیرگذارترین نمونه های بلاغی است که فردوسی با استفاده از آن توانسته در آنِ واحد به تخیل سازی، اغراق، حرکت و تصویرسازی بپردازد و از آن به عنوان ابزاری جهت ایجاد فضای گفتمانی بهره ببرد و با کاربرد آن، فضایی گفت وگومحور به وجود آورد. از آنجایی که در رجزهای شاهنامه با متن گفتمانی روبه رو هستیم، درمی یابیم که هر کلمه نقبی است به ادراک کلمۀ پیشین و راهی است به سوی ادراک کلمۀ آتی. هر واژه یا با واژۀ دیگر و بیگانه برخورد می کند یا اینکه نظام اعتقادی و ذهنی مخاطب را هدف می گیرد. در رجز هر دو حالت وجود دارد. پس رجز نظامی گفت وگومدار است و گفت وگوهای آن به سوی استعاره سازی حرکتمی کند؛ یعنی بخشی از استعاره سازی های رجزهای شاهنامه به ایجاد نوعی فضای گفت وگومدار منجر شده اند. با توجه به نظریۀ باختین، میان گفت وگومندی و چندصدایی رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد و زبان نیز در سرشت خود »گفت وگو « است، صرف نظر از اینکه چه پاسخی به صورت بالفعل ارائه خواهد شد. چندصدایی نیز ویژگی گفت وگومندی است و شاهنامه نیز متن گفت وگومدارِ چندصداست. هدف از تحقیق پیش رو این است که با تکیه بر نظریۀ گفت وگومداری باختین و ارتباط آن با استعاره سازی، به بررسی ارتباط رجزهای شاهنامه با روایت سازی بپردازد و نشان دهد که این ویژگی چگونه در بازپردازی وجوه کنش، تعلیق و تعویق آن ها دخالت دارد و می تواند سبب بروز فضای گفت وگومدار و گسترش آن برای انتقال کنش ها شود.

Metaphore and Dialogism in Shahnameh Braggadocio : A Bakhtinian Approach

Among the various types of rhetorical figures applied in Shahnameh, metaphor is one of the most effective examples of rhetorical devices. Ferdowsi has been able to imagine, exaggerate, move and depict it at the same time by using it as a means to create discursive space and dialogic atmosphere.Since we encounter with the text of discourse in the Shahnameh, we find that every word is a way toward the perception of the former and a way to perceive the word of the future. Each word treats another word or it targets the belief system of the target audience.So, braggadocio is a dialogic discursive system in which metaphore plays a key role. According to Bakhtin's theory, there is a close relationship between dialogue and polyphony, and language is also dialogic in its nature, regardless of what the answer will actually be.Polyphony is also a dialogic feature, and Shahnameh is also a Polyphonic dialogic text. The purpose of the present research is to investigate the relationship between the braggadocio of Shahnameh with making narration by relying on Bakhtin's dialogic theory and its relationship with metaphor, and to show how this feature interferes with the restoration of action, suspension, and delay. It can lead to a dialogic atmosphere and extend it to transfer actions.