فعل نمود - بنیان در گویش تنکابنی

گویشوران تنکابنی به گویشی سخن می گویند که به اندازه ای متفاوت از گویش های شرق مازندران و غرب گیلان است تا حدی که مردمان این سه منطقه سخنان یکدیگر را نمی فهمند و برای برقراری ارتباط از زبان فارسی استفاده می کنند. نگارنده طی اجرای بخشی از طرحی پژوهشی، در جست وجوی علت عدم درک متقابل میان گویشوران شرق و غرب مازندران که گفتار هر دو از گویش های زبان مازندرانی (تبری/ طبری) به شمار می روند مهم ترین علت را تفاوتی اساسی میان ساخت ستاک فعل در این دو گویش و به سبب بنیان نامعمول ستاک در گویش تنکابنی یافته است. چگونگی ساخت ستاک فعل در این گویش مورد پرسش، و ارائه توصیف و تحلیل این ساختار متفاوت هدف این پژوهش است. داده های این پژوهش به روش میدانی به صورت ضبط گفتار ده گویشور بومی طی پرسش های هدفمند برای دسترسی به انواع صیغگان و صورت های تصریفی فعل گردآوری شده است. یافته ها نشان می دهند که ستاک های فعل در این گویش نمود بنیان هستند و تکواژ تصریفی جداگانه ای برای تصریف زمان بر ستاک افزوده می شود. این در حالی است که ساخت ستاک فعل در زبان های ایرانی بر پایه زمان دستوری است و دیگر ویژگی های تصریفی از جمله نمود فعل بر ستاک حال و گذشته افعال افزوده می شوند. این بررسی ضمن معرفی ویژگی خاص ساختار ستاک فعل در گویش رو به زوال پرجمعیت ترین گویشوران یک زبان از دسته زبان های کاسپی (خزری)، در مطالعات گویش شناختی و رده شناختی زبان نیز می تواند کارآمد باشد.

Aspect-based Verb in Tonekaboni Dialect

The dialect of Tonekaboni differs from the dialects of the speakers in the East of Mazandaran and the West of Guilan where the native speakers of the three regions use Persian to communicate. During the implementation of a part of a research project and in order to find the reason for the lack of mutual understanding between the speakers of the east and west of Mazandaran and the difference between their dialects which both are taken into account as Mazandarani (Tabari) language, the author has concluded that the most important factor is the difference between the construction of their verbs due to the unusual stem in Tonekaboni verbs. The aim of this paper is to describe the verb stem and analyze its different structure in Tonekaboni dialect. In this research, a fieldwork for data gathering was applied through a targeted interview with 10 native speakers to obtain the different paradigms of verbs. The current study showed that verbs stems in this dialect were based on aspect , while in most languages, like Iranian language family, the stems of verb are based on its tense (commonly present and past), to which inflectional affixes ndash; including aspect of the verb ndash; are attached. This study on one hand, introduces the distinctive feature of aspect based stems in Tonekaboni, the most widelyused dialect of one of the Caspian language group, which is in decline; and on the other hand it may be useful for dialectology, typology and sociolinguistic studies.