تحلیل طرح‌واره‌های تصوری ضرب‌المثل‌های فرائدالادب و نقش آن در انعکاس فرهنگ

ضرب المثل ها در فرهنگ و افکار عمومی مردم ریشه دارند و بررسی طرح واره های تصوری ضرب المثل های عربی، سبب آشنایی عمیق تر با زندگی و فرهنگ عرب زبانان خواهد شد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با روش توصیفی تحلیلی، انواع طرح واره های موجود در هزار مورد از ضرب المثل های فرائد الادب را بر اساس الگوی طرح واره های تصوری اوانس و گرین در چارچوب معنی شناسی شناختی بررسی کند؛ میزان کارآمدی انواع طرح واره های مطرح شده از جانب آنان را در تحلیل ضرب المثل های عربی بسنجد؛ درصد فراوانی انواع طرح واره ها را نشان دهد و برخی از دلایل فراوانی نمودِ برخی طرح واره ها را تبیین کند. نتایج تحقیق نشان می دهد انواع طرح واره های ارائه شده از جانب اوانس وگرین در فرائدالادب یافت می شود و طرح واره میزان، بیشترین تعداد فراوانی و طرح واره غیر ماده پنداری، کمترین تعداد فراوانی را در ضرب المثل های بررسی شده دارد. حیوانات و عناصر طبیعت با توجه به نقش و حضورشان در زندگی اعراب، جایگاه برتر خود را در زبان نیز حفظ کره اند. فعالیت های انسانی و همچنین اعضای بدن انسان نیز بخش مهمی از حوزه های مبدا ضرب المثل ها را از آنِ خود کرده و تجارب عینی کاربرد اعضا در زندگی، الگوی انتقال مفاهیم قرار گرفته است. عرب زبان موارد ملموس را به امور انتزاعی تسری می دهد و به ندرت، عکس آن اتفاق می افتد. تعدد وجوه طرح واره ها در ضرب المثل های عربی نسبت به فارسی کم رنگ تر است که زندگی و تجربیات سادۀ بادیه نشینان در این امر بی تاثیر نیست.