نقش تخطی از قاعدۀ شیوۀ گرایس در میزان متنیت شعر نیما بر اساس رویکرد بوگراند و درسلر

هدف از پژوهش حاضر که به شیوۀ توصیفی تحلیلی و آماری انجام شده است بر رسی معیار انسجام و یکی از مولفه های آن یعنی نظم هنجار در شعر »منظومه به شهریار « نیما و تاثیر آن بر میزان متنیت شعر اوست. اصل همکاری گرایس مشتمل بر چهار قاعدۀ کمیت، کیفیت، شیوه و ربط است. به عقیدۀ بوگراند و درسلر اصل همکاری گرایس در زبان شناسی متن با سنجش جنبه های مختلف انسجام، درجۀ آگاهی بخشی و متنیت متن را تعیین می کند. گوینده برای ایجاد معانی ضمنی می تواند از اصول گرایس تخطی کند. تخطی از سه شرط قاعدۀ شیوه یعنی »رعایت نظم و ترتیب کلام «، »گزیده گویی « و »دوری از ابهام « بر انسجام و میزان متنیت شعر »منظومه به شهریار « نیما تاثیر می گذارد. یافته های آماری نشان می دهد که نیما از سه روش ممکن برای تغییر نظم هنجار کلام یعنی »جا به جایی سازه ها « در گروه و جمله، «جملات معترضه» و «هم پایه افزایی» با بسامد بالایی در شعر «منظومه به شهریار» استفاده کرده است. نتیجه اینکه برهم خوردن انسجام شعری به وسیلۀ تخطی از قاعدۀ شیوه، کارکرد ها و اهدافی در شعر نیما دارد؛ اما به طور کلی سبب تضعیف آگاهی بخشی و متنیت شعر وی شده است.