گستره مفهومی ولیّ بیمار در تبصره 2 ماده 495 قانون مجازات اسلامی 1392

قانون‌گذار در تبصره 2 ماده 495 قانون مجازات اسلامی، ولیّ بیماران ناهوشیار را جهت رضایت درمان یا برائت از خسارات، ولیّ خاص همانند پدر و ولیّ عام (مقام رهبری) معرفی می‌نماید. این تبصره برگرفته از متون فقهی است و سوالی که درخصوص تبصره مزبور وجود دارد، این است که مقصود از ولیّ خاص، چه کسی است؟ آیا اقارب بیمار صلاحیت امضای برائت‌نامه پزشکی را دارند؟ پژوهش حاضر که به روش تحلیلی توصیفی نگاشته شده است، با بررسی موارد استناد در کلام فقیهان، به این نتیجه می‌رسد که آیه «اُولُو الْاَرْحَامِ بَعْضُهُمْ اَوْلَی بِبَعْضٍ» را می‌توان به‌عنوان یک قاعده عام در پاسخ به سوال فوق پذیرفت و در فرض بیهوشی بیماری که از تحت ولایت خارج شده است نیز می‌توان برای اخذ برائت به خویشانش مراجعه کرد. بررسی‌های حقوقی و فقهی از جمله تدقیق در موارد استعمال و استناد فقهای امامیه به آیه مذکور از طریق عمومیت بخشیدن به آیه و یا تنقیح مناط و همچنین قاعده «لاضرر» و تامل در رویه حاکم بر فضای پزشکی کشور در حال حاضر، این فرضیه را قوت می‌بخشد که منظور از ولیّ در این تبصره، ولیّ قهری نبوده، بلکه رضایت یکی از بستگان درجه یک بیمار (ولیّ عرفی)، از نظر فقهی و حقوقی، صحیح و موجب معافیت پزشک از مسئولیت خواهد شد.

the conceptual scope of guardian of patient in note 2 of article 495 of the islamic penal code 2013

the failure of rectification of theoretical foundations has led to a plurality of conflicting laws in the field of mining. civil code of the islamic republic of iran under the influence of jaʿfarī jurisprudence on mine ownership considers these resources to be private ownership, while in 1998 in order to preserve the sovereignty of the state over mineral deposits, the new mining law was ratified and established state ownership of mines. in contrast, the two legal systems of australia and the united states are the leading systems with a coherent basis in the field of mining. it is tried in this article to investigate the methods of mining ownership in the islamic republic of iran, australia and the united states and it is also tried to investigate the rules of australian and american mining law on ownership of minerals by individuals after the issuance of multiple licenses and views on ownership of mines in jaʿfarī jurisprudence. the results of the research show that an interpretation should be presented about the ownership of mines that does not interfere with private property to allow for proper exploitation of mineral deposits and amending the laws.