واکاوی مفهوم ناصب در احادیث و فقه امامیه

عنوان ناصب، در احادیث اهل بیت? و سخنان فقیهان امامی به فراوانی آمده و احکام زیادی از جمله: محرومیت از حقوق مدنی (ازدواج با همسر مومن، ارث نبردن و...) و اجتماعی و معنوی (بایکوت نمودن و لزوم تبری از او و عدم جواز اقتدا به او) بر آن بار شده است. از طرفی در مفهوم این عنوان بین فقیهان امامی اختلاف است. ادلّه فقهی دلالت دارند که مراد از این عنوان، کسی است که دشمن اهل بیت? باشد و این دشمنی را جز دین خود به شمار آورد. مشهور فقها نیز ناصبی را کسی می‌دانند که دشمن اهل بیت? باشد و این دشمنی را به گونه‌ای آشکار کند. در مقابل برخی خواسته‌اند این عنوان را بر مطلق مخالفان عقیده شیعه ـ هر کسی که دیگران را بر اهل بیت? مقدم شمرده یا می‌شماردـ تطبیق دهند. این نوشتار با بررسی ادلّه فقهی (احادیث، سخنان فقیهان، اهل لغت و مقتضای قواعد اصولی) نشان می‌دهد که دیدگاه اوّل درست و دیدگاه اخیر سست، نادرست و دور از آموزه‌های فقهی اهل بیت? است.