امکان سنجی مسئول دانستن بیت‌المال در پرداخت خسارات جسمی وارده از ناحیه افراد فاقد قصد فعل

مطابق قواعد و اصول مسئولیت‌مدنی هیچ خسارتی نباید بلاجبران باقی بماند. در جایی که شخصی واجد قصد فعل باشد چه قصد نتیجه داشته باشد و چه نداشته باشد در هر صورت ضامن است اما در جایی که شخص بدون وجود اراده تام و بدون داشتن قصد فعل صرفاً به دلائلی مانند ارتعاش دست باعث چکاندن ماشه‌ای و کشتن دیگری شود یا با حرکات غریزی در خواب خسارت جانی وارد آورد یا از افعال غیراختیاری‌اش مانند تنفس بیماری را به دیگری سرایت دهد و موجب مرگش شود مسئله این است که آیا می‌توان علیرغم حتمیت ضمان به عنوان حکم وضعی، ضامن را تغییر داد و مسئولیت را متوجه دولت و بیت المال نمود یا خیر؟در این نوشتار معافیت فاقد قصد فعل از ضمان در ایراد زیان جسمی بدلیل عدم وجود رابطه سببیت به عنوان مهمترین رکن مسئولیت‌مدنی اثبات گردیده ‌است و بیت‌المال اولاً به موجب ادله‌ای چون «الخراج بالضمان» و «من له الغنم فعلیه الغرم» با نگاه فقه حکومتی و ثانیاً با توجه به یکی از مجاری پرداخت زکات که عبارت است از «فی سبیل الله» و فقها آن را به پرداخت در جهت «مصحلت عمومی جامعه اسلامی» معنا کرده‌اند ضامن پرداخت خسارتهای جانی فاقد قصد فعل قرار داده شده‌است.

feasibility study of holding the treasury responsible for paying bodily damages incurred by persons without intention to act

according to the rules and principles of civil liability, no damages should remain unclaimed. where a person has the intention of an action, whether he intends to have a result or not, he is a guarantor in any case, but where a person without complete will and without the intention of the action causes it only for reasons such as hand vibration or instinctual movements while sleeping. the question is whether the guarantor can be changed and the responsibility should be shifted to the government and the treasury, despite the certainty of the guarantee as a status sentence.in this article, exemption without intention to act as a guarantee in inflicting bodily harm due to the lack of causality has been proven as the most important element of civil liability. and secondly, according to one of the channels of payment of zakat, which is &for the sake of god& and the jurists have defined it as payment for the &public benefit of the islamic society&, the guarantor of the payment of personal damages without the intention of action.