حکومت نبوی، ماموریتی الهی یا ضرورتی عقلی یا سیاسی؟

یکی از مباحث پرمناقشۀ جامعه اسلامی در طول دوره چهارده قرنی خود، موضوع حکومت اسلامی و حق حکومت و ملاک حقانیت بوده است. از آنجایی که چنین مباحثی را نمی‌توان فارغ از حکومت پیامبر اسلامn و سنت سیاسی ایشان بررسی نمود، بدین‌جهت بسیاری از اندیشمندان دینی و سیاسی در مباحثی چون امامت، خلافت، حکومت و...، ناگزیر از بررسی حکومت ایشان در مدینه گردیده‌اند؛ اما نتوانسته‌اند در خصوص ماهیت شرعی یا سیاسی آن به اتفاق‌نظر واحد برسند. به نظر می‌رسد برای حل این مسئله، نخست باید به این سوال پرداخته شود که حکومتِ شکل‌گرفته در مدینةالنبی بعد از هجرت، حاصل کدام یک از استلزامات سیاسی، عقلی یا ماموریت الهی بوده است؟ به طور طبیعی، حاصل بحث، هر یک از صورت‌های پیش‌گفته شود، می‌تواند نقش مهمی در کارکرد سیاسی دین داشته باشد؛ زیرا بنا بر فرض سوم، دیگر نمی‌توان مرجعیت سیاسی دین و شخص پیامبرn و نیز لزوم ادامه این مرجعیت را منکر گردید. ولی در فرض اول و دوم، می‌توان در مرجعیت سیاسی دین و شخص پیامبرn مناقشه کرد. نگارندگان بر این باورند که حضرت رسولn حسب وظیفه شرعی، اقدام به تشکیل حکومت نموده و ضرورت عقلی و سیاسی، صرفاً موید دلیل قرآنی بر لزوم شرعی حکومت اسلامی بوده است و مقاله حاضر با روش تحلیلی به بررسی این موضوع می‌پردازد.

prophetic government a divine mission or a rational or political necessity?

the issue of islamic government and the right of governing and the criterion of legitimacy has been one of the most controversial topics of the islamic society during its fourteen centuries period. since such issues cannot be examined regardless of the rule of the prophet of islam (pbuh) and his political tradition, therefore, many religious and political scholars have been forced to examine his rule in medina in issues such as imamate, caliphate, government, etc., but they have not been able to reach a unified consensus regarding on its religious or political nature. it seems that in order to solve this problem, first of all, the question must be answered which political, intellectual or divine mission was the result of the government formed in madīnat an-nabī (lit. ’city of the prophet’ or ’the prophet’s city’) after hijra? naturally, as a result of the discussion, any of the aforementioned forms can play an important role in the political functioning of religion. it is no longer possible to deny the political authority of religion and the prophet (pbuh), as well as the necessity of continuing this authority for according to the third assumption. however, it is possible to dispute the political authority of the religion and the person of the prophet (pbuh) in the first and second assumption. the author believes that the prophet (pbuh) built the government according to god’s command (religious duty), and the intellectual and political necessity was merely a confirmation of the qur’anic proof of the sharīʿah (god’s law) necessity of the islamic government, and the author examines this issue in this article by an analytical method.