واکاوی «حق حبس»در نهاد خانواده با تاکید بر «فرض اعسار زوج»

قانون مدنی ایران با توجه به فقه، ضمانت اجراهایی را برای جلوگیری از نقض تعهدات قراردادی پیش‌بینی کرده است. این ضمانت اجراها به دو دسته قانونی و قراردادی تقسیم می‌شوند. دکترین حقوق مدنی ایران، «حق حبس» را به عنوان یکی از ضمانت اجراهای قانونی جهت جلوگیری از نقض تعهدات قراردادی شناسایی کرده است. هرچند عنوان «تعهدات قراردادی»، انصراف بدوی به تعهدات مالی دارد، اما قانون‌گذار حق مذکور را به عنوان یک ابزار ضمانتی در نهاد خانواده نیز شناسایی کرده است. سٶال اصلی تحقیق حاضر آن است که امکان شناسایی حق حبس به عنوان ابزار ضمانتی در نهاد خانواده بالاخص در حالت اعسار زوج وجود دارد یا خیر؟ با بررسی ارکان حق حبس بالاخص در حالت اعسار زوج و منتفی شدن برخی از ارکان این حق در حالت اخیر، این نتیجه حاصل می‌شود که حداقل در حالت اعسار زوج نمی‌توان قائل به این ضمانت اجرا در نهاد خانواده شد. هرچند تردیدهایی در خصوص اصل این ضمانت اجرا در نهاد مذکور وجود دارد، این تردیدها با مطالعه شاخصه‌های اصلی ضمانت اجرای مطلوب و پیامدهای منفی «حق حبس» در خانواده، به طور جدی‌تری مطرح می‌شوند؛ چرا که این ابزار ضمانتی، پیامدهایی در تقابل با نهاد خانواده دارد، به گونه‌ای که این نهاد مقدس را به سمت معاملات مغابنه‌ای سوق می‌دهد تا جایی که اهداف خانواده را متزلزل می‌سازد. این مشکل زمانی که مرد معسر باشد، به مراتب تشدید می‌شود. مسئله مطروحه در این تحقیق با کمک تحلیل‌های منطقیِ حقوقی فقهی مورد استنتاج قرار گرفته است.

Analysis of Lien in Family Institution with Emphasizing on Insolvency of Husband

The civil law of Iran, considering jurisprudence, has predicted sanctions to prevent the breach of contractual liabilities. These sanctions are divided into two kinds of legal and contractual. Civil law doctrine of Iran has identified lien as one of the legal sanctions to prevent the breach of contractual liabilities. However, the title “contractual liabilities” has the primitive renunciation to financial liabilities, the legislator has identified the mentioned right as a guarantee mean in family institution. The main question of the present study is whether lien could play its role as a guarantee mean in family institution or not. By analyzing the linen characteristics, particularly in insolvency of husband and determining some of these characteristics of the mentioned right in recent condition, the result would be obtained that at least we can not consider this sanction in family if the husband is insolvent, however, there are doubts about the basis of this sanction in family institution. These doubts will be more severe by studying the main factors of desirable sanction and the negative consequences of “linen” in family, since it has some consequences in contrary to the family, so that this holy institution would be leaded to the lesion transaction which renders the family bases unsteady. This problem aggravates when the husband is insolvent. The issued question of this study has been deducted by the assistance of legaljurisprudential logical analysis.