ماهیت حقوقی «قرارداد مشارکت در تولید» از منظر حقوق ایران و فقه امامیه

قرارداد نفتی مشارکت در تولید به عنوان یکی از قالب‌های قراردادی برای جذب شرکت‌های بین‌المللی نفت به منظور انجام عملیات نفتی در بخش بالادستی صنعت نفت مطرح است و می‌تواند به عنوان مبنایی برای تعامل ایران با شرکت‌های نفتی متقاضی سرمایه‌گذاری در این صنعت در کشور قرار گیرد. با توجه به اینکه انعقاد این نوع از قراردادها با الزامات ناشی از حاکمیت و مالکیت ملّی بر منابع طبیعی منافات ندارد، ضروری است به منظور بررسی هر چه بیشتر ماهیت ابعاد حقوقیِ این قالب قراردادی، تطابق یا عدم مخالفت آن با مبانی حقوق موضوعه و فقه امامیه تبیین گردد. نوشتار حاضر، نخست با رویکرد توصیفی تحلیلی و به صورت گزیده با تحلیل مبانی فقهی حقوقی و اقوال فقهای امامیه و حقوق‌دانان، به تبیین ماهیت حقوقیِ حقوق و تکالیف طرفین قرارداد می‌پردازد و سپس جنبه‌های اشتراک و تفاوت این قراردادها را با نهادهای مشابه حقوقی تحلیل می‌کند و در نهایت، صحت انعقاد آن را در پرتو نهاد «جعاله» اثبات می‌نماید.