مبانی مشروعیت حکومت در نگاه سلاطین آق‌قویونلوها

آق‌قویونلوها، زمانی‌که مغولان بر آناتولی استیلا یافتند، به همراه مغولان در شرق این سرزمین مستقر شدند. با ضعیف‌شدن حکومت مغولان در آسیای صغیر در قرن هشتم هجری، آق‌قویونلوها گروهی فعال بودند که به عرصه سیاست قدم گذاشتند و حدود یک قرن بعد، در ناحیه‌ای که مرکز آن دیار بکر بود، زیر سایه فعالیت و کاردانی رهبرشان، قراعثمان، حکومتی را بنیاد نهادند. هرچند قرایولوک عثمان، موسس حکومت آق‌قویونلوها در دیار بکر، اتحادیه خود را از گم‌نامی به سطح یک قدرت مطرح در منطقه آناتولی شرقی درآورد، این اوزن حسن بود که طی حدود بیست سال حکومت موفقیت‌آمیز با اجرای عملیات نظامی علیه حکومت‌های داخل ایران و قدرت‌های مجاور آن همراه با فعالیت‌های دیپلماسی، و نیز جلب حمایت فرقه متنفذ صفوی، توانست تقریباً بر همه ایران مسلط شود. اوزن حسن از همان ابتدای قدم‌گذاشتن در راه کشورسِتانی سعی کرد از همه عناصر مشروعیت بخش معمول آن زمان برای برحق نشان‌دادن حکومت آق‌قویونلوها بهره بگیرد. بنابراین، در مقاله حاضر سعی شده است تا ضمن شناخت مبانی مشروعیت این دودمان، به تاثیر این عناصر مشروعیت‌بخش در «نشان» اوزن حسن، برای فرمان‌روایی یادگار محمد تیموری بر خراسان، توجه شود و از این طریق تحول مبانی مشروعیت حکومت آق‌قویونلوها در واپسین سال‌های قبل از برآمدن دولت صفویه بیان شود. البته در این بررسی دیدگاه‌های جلاالدین دوانی و فضل‌الله بن روزبهان خُنجی درباره مشروعیت سلاطین این دودمان هم مد نظر قرار گرفته است.