واکاوی شکل‌گیری و کنش جمعی جمعیت فدائیان اسلام علیه رژیم پهلوی دوم بر اساس مدل تلفیقی اسپریگنز – تیلی

جمعیت فدائیان اسلام به رهبری نواب صفوی، اصلی‌ترین تشکل اسلامی مخالف سلطنت پهلوی دوم با مشی مبارزه سیاسی مسلحانه بود. در این پژوهش درصدد پاسخ به این سوال هستیم که از منظر چارچوب تحلیلی اسپریگنز و تیلی، جمعیت فدائیان اسلام چگونه شکل گرفت و کنش جمعی آنان چگونه صورت‌بندی شد. نواب صفوی همراه با یاران هم فکرش با مشاهده بحران‌های اشغالگری قدرت‌های جهانی شوروی و انگلستان، تکرار استبداد پهلوی اول در قامت سلطنت محمدرضا پهلوی و موج جدی ضد دین از سوی احمد کسروی، فرقه ضاله بهائیت و جریان‌های مارکسیستی نسبت به جایگاه اسلام در نظام سیاسی ایران احساس خطر کردند. نواب صفوی و یارانش، راه حل برای بحران پیش‌رو را در تشکیل جمعیت سیاسی پیشرو و انقلابی دیدند. چنین راهکاری نیازمند فرآیند بسیج‌گری یا کنش‌جمعی هدفمند مبتنی بر چالش‌گری رژیم پهلوی بود. به همین منظور متناسب با متغیرهای درون‌گروهی چارچوب مفهومی بسیج منابع چالز تیلی منجر به برآیند کسب «منابع هنجاری» با «بسیج تهاجمی» در قالب شکل‌دهی به جمعیت فدائیان اسلام با راهبرد سرنگونی رژیم پهلوی برآمدند و پس از آن با «سرکوب» تمام عیار، کنش جمعی آنان برای برپایی حکومت اسلامی از سوی رژیم پهلوی مواجه شدند.

analyzing the formation and collective action of the community of devotees of islam against the second pahlavi regimebased on sprignes tilly integrated model

contemporary developments in iran began with the entry of foreign forces into the country in the 20s and the rise to power of mohammad reza pahlavi. these developments, which were often anti islamic in nature, led to the formation of a group of islamists under the leadership of nawab safavi. there are many differences of opinion regarding the formation and collective action of the community of devotees of islam; therefore, the present study tries to explain the said problem with the analytical descriptive method and by applying the sprignes tilly analytical model in the theoretical framework and citing library sources. the main question of the research is &what factors caused the formation of the community of devotees of islam.& the hypothesis of the research is that based on sprignes tilly analytical model, nawab safavi decided to form a group with the aim of physically removing anti religious people and promoters of distortion in islam and mercenaries of the pahlavi regime due to the feeling of danger towards islam and the independence of the country. islamic government was formed.