بازتاب غرب و مدرنیته در سفرنامه‌ عبداللطیف شوشتری

اولین مواجهه جدی ایران با جهان غرب در دوره قاجار اتفاق افتاد و این دوره ای است که هر دو طرف این مواجهه شرایطی خاص را تجربه می کردند. از یک طرف ایران در دوره کشمکش های بعد از فروپاشی حکومت صفویه بود که تا مدتها گریبانگیر دولتمردان قاجار بود و از طرف دیگر توسعه طلبی های پیشگامان مغرب زمین بعد از رنسانس بدنبال بسط و گسترش تسلط اقتصادی و فرهنگی خود در دیار شرق و سرزمین هایی چون ایران بود. نقطه عطف این توسعه طلبی ها در توجه به ایران در جنگ‌های ایران و روس رقم می خورد که نهایتاً به شکست ایران در این جنگ‌ها ختم می شود و پیامدهایی برای ایران به‌دنبال دارد. دراین میان نقش آن نسل از نخبگان ایرانی که غرب را از نزدیک درک کرده و الگوهای موردنظر و عمل آن را انتقال داده بودند غیرقابل کتمان است که در قالب اندیشه های آزادی خواهی، دموکراسی، قانون اساسی، پارلمانیسم و حتی حیرت درمواجهه با ترقیات غرب نخستین بار ازطریق همین افراد و سفرنامه های آنها ایران مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش سفرنامه میرعبدالطیف شوشتری انتخاب شده است که می‌تواند ابزار مطالعاتی مناسبی در جهت بازخوانی نحوه و مبادی نگرش روشنفکران نسل اول قرار گیرد.