یک متن سترگ فلسفی ـ اجتماعی بازخوانی و نقد کتاب دیالکتیک روشنگری: قطعات فلسفی
|
|
|
|
|
نویسنده
|
ارشاد فرهنگ
|
منبع
|
پژوهشنامه انتقادي متون و برنامه هاي علوم انساني - 1392 - دوره : 13 - شماره : 4 - صفحه:1 -22
|
|
|
چکیده
|
چکیده هدف عمدة مقالة حاضر وارسی و ارزیابی نقادانۀ کتاب دیالکتیک روشنگری نوشتة آدورنو و هورکهایمر است. اثر مزبور یکی از متون اصلی جریان فکریِ «نظریة انتقادی» است که با عنوان صوری مکتب فرانکفورت مشهور شده است. نویسندگان کتاب، بهواقع، از پیشکسوتان نظریۀ انتقادیاند و در معماری این جرگۀ فکری و طرح مفاهیم محوری آن جایگاه برجستهای دارند. آدورنو و هورکهایمر دیالکتیک روشنگری (پارادایم فکری و جهاننگری عصر خرد یا مدرنیته) را که بر موضعی خوشبینانه و مثبتگرایانه (پوزیتیویستی) استوار است دیدگاهی توهمآمیز میدانند. به نظر آنها مواضع عقلانی و فلسفی روشنگری قرن هجدهم، که پیامآور دموکراسی و جامعة مدنی بود، اساساً در جهت استقرار سلطه و توسعة جامعة مدیریتشده (نظارتی) کارکرد داشته است. برخلاف نیچه که کل پیکرۀ آگاهی (معرفت) و دانش مدرنیته را در خدمت قدرت (خواست قدرت) تشخیص میدهد و بر آن نقد بنیانکن دارد، نویسندگان این اثر در برابر دیالکتیک توهمآمیز روشنگری، سرمشق فکری یا پارادایم «دیالکتیک منفی» را پیشنهاد میکنند که ارزیابی و نقد مستمر ساختار قدرت مسلط موجود را توصیه میکند.
|
کلیدواژه
|
کلیدواژهها: دیالکتیک منفی ,جامعة مدیریتشده ,صنعت فرهنگ ,جامعة تودهای ,یهودستیزی
|
آدرس
|
دانشگاه شهید چمران اهواز, استاد جامعهشناسی، دانشگاه شهید چمران, ایران
|
|
|
|
|
|
|