بررسی بنیان‌های نظری کتاب ناخودآگاه سیاسی

بنای هرمنوتیک سیاسی را فردریک جیمسن در ناخودآگاه سیاسی (1400) بر این فرض نهاده است که دامنه‏ی مفهوم ناخودآگاه هم ممکن است گاهی از دایره‌‏ی دلالت‌‏های روان‏شناختیِ معمول با شعاعی محدود به  زندگی شخصی و امور خصوصی فراتر رفته، توسعاً ابعاد اجتماعی و تاریخی به خود بگیرد. نشانه‌‏های این ناخودآگاه جمعی را از نظر جیمسن به‌‏جای محتوای متون فرهنگی، در تناقضات صوری این متون باید جست. در این‏‌جا با خوانش ناخودآگاه سیاسی به‌روشی دیالکتیکی خواهیم دید که جیمسن چگونه در تلاش برای تعمیم مفهوم روان‏‌شناختیِ ناخودآگاه به حوزه‌‏های اسطوره‌‏شناسی و نقد ادبی، فرض را بر این‌همانی تعبیر خود از تاریخ و تعریف لکان از امر واقع نهاده، مفهوم لکانی امر واقع را مدام در رابطه‌‏ی مستقیم با مفهوم آلتوسری «علت غایب» به کار می‏‌گیرد. خواهیم دیدکه‌درک حضور تاریخ، امر واقع، یا «علت غایب»، تنها به‌واسطه‌‏ی امر نمادین، تنها به شرط متنیت‌‏یافتگی در قالبی مانند روایت، و تنها از پس پرده‏‌ی ایدئولوژی دست می‌‏دهد. جستجوی ناخودآگاهِ پنهان در ناخودآگاه سیاسی را سرانجام با نگاهی به دو جنبه‏ی مبهم از هرمنوتیک سیاسی به پایان خواهیم برد: نخست، چیستی پیوند میان تاریخ و متن از گونه‌‏ی روایی‏‌اش، و دیگر، چگونگی تحلیل درزمانی از هم‌نشینی ساختارهای اجتماعیِ ناهم‏زمان.

a survey into the premises on the book “the political unconscious”

jameson has laid the foundation of his political hermeneutic on the assumption that the unconscious might take social and historical connotations into its usual reference to current individualized life. any evidence of the social implications of the unconscious, according to jameson, is to look for its content rather than the form of cultural text. despite all the reliance jameson puts on the notion of ‘reification’ and the socio-historical connotations it may have for the production of cultural texts, it is still possible in his view to detect, drawing on freudian psychology, some faint traces of humanity left in our socially alienated way of life under complicated dehumanizing effects of present capitalist context – traces which are repressed, but not fully obliterated, beneath cultural superstructure of late capitalism. we are here to investigate, by the way of a dialectical reading through “the political unconscious” (1981), jameson’s own dialectical extensions of the unconscious from, its ordinary psychological sense to the realm of mythology and literary criticism, as he aligns his own conception of history first with the lacanian notion of the real, and then, with althusser’s notion of ‘structural causality’. we will also see how history, the real, or ‘absent cause’ is discernible just after getting narratively textualized by ideology. at the end of our venture to unveil the unconscious behind “the political unconscious”, we will see two equivocal dimensions of the political hermeneutic: the relationship between history and narrativization, on the one hand, and jameson’s diachronically analyzing the coincidence of non-synchronic-social-structures, on the other hand.