نقد و ارزیابی کتاب میشل فوکو در اندیشه ی معاصر عرب

ایده‌‌ها و اندیشه‌‌های متفکران بزرگ مرزناپذیر است و بنیان‌‌های فکری آن‌ها در ساخت تفکر و ماهیت تحول جوامع دیگر نیز تاثیر می‌‌‌‌گذارد. میشل فوکو (1926-1984) از تاثیرگذارترین نظریه‌پردازان در نیمۀ دوم قرن بیستم است که دستگاه فکری او از دیدگاه‌‌ها و چشم‌‌اندازهای فکری گوناگون در جوامع مختلف موردخوانش قرار گرفته است؛ خوانشی که در سه دهه ی گذشته به‌صورت فعال درصدد بهره‌‌گیری از مقوله‌‌های فکری فوکو و درعین‌حال ارائه ی تفسیری نو با هدف پاسخ‌گویی به مسائل جوامع عرب در حوزه ی فکری  فلسفی است. هریک از مفسران فوکو کوشیده‌‌اند تا در طرح فکری خود با هدف برون‌رفت از معضلات موجود به کاربست روش‌‌شناسی‌‌های مدرن و ارائه ی قرائتی جدید از میراث، تاریخ‌‌نگاری اندیشۀ اسلامی، تجددگرایی، کثرت‌‌گرایی، و ارائه ی نگرشی معطوف به آزادی انسان بر‌‌آیند. محور اصلی بحث در مقاله ی حاضر معرفی، نقد، و ارزیابی کتاب میشل فوکو در اندیشه ی معاصر عرب (1399) است که توسط الزواوی بغوره نوشته شده و مجید منهاجی آن را ترجمه کرده و نسخه ی فارسی این کتاب از سوی نشر نگاه معاصر به زیور طبع آراسته شده است. نقد روش‌‌شناختی، درون‌نظری، و برون‌نظری این اثر مطرح و تلاش خواهد شد اشکالات موجود در ترجمه، تناقضات روش‌‌شناختی، و ابهامات مفهومی  نظری موردتوجه قرار گیرد. نتیجۀ چنین امری فرارفتن از مطالعۀ توصیفی و فراهم‌آوردن زمینه‌‌های نقد و ارزیابی آثار علمی با هدف رشد تفکر انتقادی و گام‌نهادن در وادی نظریه‌پردازی است.

a critical review on the book in contemporary arab thought by michel foucault

the ideas and thoughts of great thinkers are boundless, and their intellectual foundations effects on the construction of thought and the nature of the transformation of other societies. michel foucault (1926-1984) is one of the most controversial theorists in the second half of the twentieth century, whose intellectual innovations have been seen from different perspectives and in different societies. a text that has been actively seeking to exploit foucault’s intellectual categories to represent a new interpretation aimed at answering the questions of arab societies in the intellectual-philosophical field over the past three decades. each of foucault’s commentators has tried by applying modern methodologies and presenting a new reading of his heritage, historiography of islamic thought and the design of modernism and pluralism in his intellectual project with the aim of overcoming the existing problems in these societies. the focus of the present paper is the introduction, theoretical critique, and analysis of michel foucault’s book “in contemporary arab thought”, written by al-zawawi baghura and translated by majid manhaji. negah-e-moaser press published the persian version of this book in 2020.