نقدی بر کتاب فقه اسلامی و حقوق بشر

فقه اسلامی و حقوق بشر مجموعۀ ارزش‌مندی از مقاله‌های نویسندگان حوزوی و دانشگاهی در همایش «رویکرد متعالی فقه اسلامی به حقوق بشر» است که به‌کوشش محمدرضا باقرزاده به زیور طبع آراسته شده است. ارزیابی و نقد این کتاب به‌صورت استنادی تحلیلی و مطابق الگوی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در چهارچوب معرفی کلی، بررسی شکلی، و بررسی محتوایی اثر است. این‌که آیا آموزه‌های اسلامی با حقوق بشر سازگاری دارد یا ندارد یکی از پرسش‌های کلیدی و دغدغه‌های همیشگی روشن‌فکران دینی و غیردینی بوده و هست. نگارندگان مقاله‌های این کتاب در هم‌افزایی قابل‌توجهی به‌دنبال اثبات این دیدگاه‌اند که تصور ناسازگاری ناشی از ناآشنایی با اندیشه‌های اصیل و ناب اسلامی است؛ اگر ظرفیت‌های نهفته در فقه به‌درستی به‌کار گرفته شود، می‌تواند به توسعۀ حقوق بشر کمک شایان‌توجهی کند. باوجود امتیازهای فراوانی که این کتاب دارد، به‌لحاظ ساختار کلی و چینش محورها و عنوان‌ها، کم‌رنگ‌بودن بُعد فقهی برخی مقاله‌ها، و در پاره‌ای موارد خلط نظام حقوقی و مقولۀ حقوق بشر، نارسایی برخی استنادها، طرح مباحث غیرمرتبط با موضوع، و تمرکزنداشتن بر حل موضوع‌های چالش‌بر‌انگیز با ضعف‌هایی مواجه است.

a critical review on the book islamic jurisprudence and human rights

“islamic jurisprudence and human rights is a valuable collection of articles by authors that was presented at the conference on the transcendent approach of islamic jurisprudence to human rights and was embellished by the efforts of mohammad reza bagherzadeh. the method of critique on this book is citation-analytical and according to the model of the council for reviewing humanities texts and books in the framework of general introduction, form and content review of the work. one of the key questions and constant concerns among religious and non-religious intellectuals is the compatibility or incompatibility of islamic teachings with human rights. the book’s articles, in a remarkable synergy, seek to prove the view that the notion of incompatibility stems from unfamiliarity with pure islamic thought; the capacities hidden in jurisprudence, if used properly, can make a significant contribution to the development of human rights. despite its many advantages, the book also faces weaknesses, which are: in terms of general structure and arrangement of axes and titles, the lack of jurisprudential dimension of some articles, and in some cases, confusion between the legal system and human rights. inadequacy of some citations, unrelated topics and lack of focus on solving challenging topics.