بازخوانی نگرش قرآن به‌فرض انتخاب عقلایی در رفتارشناسی اقتصادی؛ نقدی بر کتاب رفتارشناسی اقتصادی از دیدگاه قرآن کریم؛ انسان مادی‌گرا و انسان فطرت‌گرا

کتاب رفتارشناسی اقتصادی از دیدگاه قرآن کریم؛ انسان مادی‌گرا و انسان فطرت‌گرا به‌واسطۀ پرداختن به موضوعی اساسی در مرزهای دانش اقتصاد و داشتن رویکرد قرآنی درخور تحسین است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی، به بررسی این سوال پرداخته می‌شود که اثر مزبور تا چه حد توانسته است به پیش‌برد مباحث رفتارشناسی اقتصادی کمک کند. بنابه یافته‌های تحقیق، این اثر به‌واسطۀ سه مشکل اساسیِ نوسان بین تحلیل سیستمی و رفتارشناسی، ایجاد تقابل نامشخص بین انسان مادی‌گرا و فطرت‌گرا، و رفتارشناسی در چهارچوب دیدگاه عقلانیت کامل نتوانسته است به اهداف خود دست یابد. مشکل اصلی بی‌توجهی به محدودیت‌های عقلانیت بشر هنگام انتخاب است؛ مشکلی که در اقتصاد رفتاری به‌عنوان مرز دانش رفتارشناسی در اقتصاد معاصر موردتوجه قرار گرفته است. نتیجۀ مقاله بر این است که، باوجود برداشت ارائه‌شده در کتاب مزبور، در رفتارشناسی اقتصادی قرآن کریم به محدودیت شناختی، انگیزشی، و ارادی بشر در انتخاب عقلایی توجه شده است. در همین جهت، خداوند متعال برای مواجهه با محدودیت‌های عقلانیت از راه‌بردهایی هم‌چون تذکر و تلنگر اجتماعی، تقویت ابعاد شناختی بشر، تغییر حساب‌داری ذهنی، و تعهدسازی درونی سخن می‌گوید.

rewriting the quranic approach to the rationality assumption in economic behaviorology a critique on the book economic behaviorology according to holy quran

the book economic behaviorology according to holy quran is honorable for referring to an important issue on the borders of economics and for having a quranic approach. using the analytical method, the current paper analyses the performance of this book in promoting the borders of discussions on economic behaviorology. according to the findings of the paper, the book suffers from three main problems namely return between systematic analysis and behaviorology, making a vague conflict between materialist and innatist human and behaviorology in the framework of the perfect rationality approach. therefore, it could not access its goals. the main problem is the lack of attention to the boundaries of human rationality which is an important issue in behavioral economics. contrary to the findings of the book, there has been attention to cognitive, motivational, and intentional boundaries of rationality in quranic economic behaviorology. therefore, allah almighty mentioned some solutions.