بستر و روند تاریخی تاسیس علوم تربیتی به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی در ایران

تاسیس و توسعۀ رشته‌های دانشگاهی را می‌توان محصول مجموعه‌ای از تاثیرات اجتماعی و تاریخی دانست. علوم تربیتی به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی از مهر 1311 در دانش‌سرای عالی تاسیس شد، اما سوال اساسی آن است که این آغاز بر بستر کدام تحولات تاریخی شکل گرفته و در توسعۀ خود چه روندی را طی کرده است؟ به‌نظر می‌رسد که شکل‌گیری علوم تربیتی در ایران بر بستری از تحولات تاریخی شامل الف. تاسیس دارالفنون، ب. تحولات اجتماعی فرهنگی حدفاصل تاسیس دارالفنون تا مشروطیت، ج. مشروطیت، و د. اعزام دانشجو به اروپا روی داده است. ماحصل این تحولات آن بوده است که این رشته در کشور ما از نهادهای آموزشی سنتی بیرون نیاید و به میراث حکَمی و فلسفی ما اتکا نداشته باشد. این رشته فقط از طریق تربیت نیروی موردنیاز آموزش‌وپرورش توانست ظهور یابد و خود را به جامعۀ سنتی ما بقبولاند و چه‌بسا اگر مسیر ظهور دیگری داشت، با مقاومت روبه‌رو می‌شد. علوم تربیتی پس از پدیدآمدن بر چنین بستری دوره‌های تاریخی ویژه‌ای را طی کرده است که هریک ویژگی خاص خود را داشتند تا از سال‌های ابتدایی دهۀ 1370ش به مرحلۀ توسعۀ کمّی برسد.

the historical context and process of founding educational sciences as an academic discipline in iran

in iran, educational sciences began as an academic discipline in 1932, but, the essential questions here are, “what was the historical context of the establishment of educational sciences as a discipline in iran?” and “what process did it go through to reach the stage of quantitative development?” it seems that the formation of educational sciences in iran has taken place on the basis of historical factors including a) the founding of darul-fonun, b) the socio-cultural changes during the period between the founding of dar ul-fonun and the persian constitutional revolution, c) the persian constitutional revolution, and d) sending of students to europe. as a result of these, educational sciences in iran was not rooted in traditional educational institutions and not rely on our legal and philosophical heritage. educational sciences in iran, were only able to emerge from the channel of professional provision (ie, teacher education) and to accept itself in our traditional society, perhaps if it had another path of emergence, it would have faced resistance. after emerging in such a context, educational sciences have undergone special historical periods to reach the stage of quantitative development that was discussed.