شکل‌گیری ایده‌ها در بحران: نقد کتاب اسپینوزا و سیاست

این مقاله به ارزیابی کتاب اسپینوزا و سیاست، نوشتة اتییِن بالیبار، می‌پردازد. ایدة بالیبار این است که فلسفة اسپینوزا سیاسی است. بالیبار مطالعة فلسفة اسپینوزا را با این استدلال آغاز می‌کند که اگر اندیشة اسپینوزا را صرفاً نظریه‌ای بدانیم که در سطح فراتاریخی از نظریة محض قرار دارد، آن را نمی‌توانیم بفهمیم. درمقابل، هریک از آثار بزرگ او باید به‌عنوان مداخله‌ای در شرایط فلسفی و سیاسی ویژه‌ای فهمیده شود. به همین دلیل، از نظر بالیبار، تفکیک متافیزیک اسپینوزا از سیاست او ناممکن است، آن‌هم به‌گونه‌ای‌که انگار سیاست کاربست متافیزیک است. فلسفة اسپینوزا را بایستی در کلیتش سیاسی در نظر گرفت، به‌نحوی‌که حتی نظرورزانه‌ترین اظهارات اسپینوزا از پاسخ به ضروریات و الزامات مشخص سیاسی تشکیل یافته است و با شرایط تاریخی ویژه‌ای گره خورده است. بالیبار در مطالعة ایده‌ها از لوئی آلتوسر ‌تاثیر پذیرفته است و از اصطلاح آلتوسری «conjoncture» استفاده می‌کند. ضمن برجسته‌کردن نوآوری، ویژگی روشی و تفسیر او از اسپینوزا به خطای مترجم‌‌‌های فارسی در ترجمة «conjuncture» به «اتصال» اشاره‌‌ خواهیم کرد و نشان خواهیم داد که، برخلاف ادعای مترجم‌‌ها، نه‌تنها اسپینوزا «فیلسوف اتصالی» نیست، بلکه «فیلسوفی بحران‌اندیش» است.

formation of ideas in crisis a critical review on the book: spinoza and politics by etienne balibar

the main focus of this article is a review of spinoza and politics by etienne balibar. balibar’s idea is that spinoza’s philosophy is essentially political. balibar begins his study of spinoza’s philosophy with the argument that it cannot be understood as if it existed only on the transhistorical plane of pure theory and that, on the contrary, each of his major works must be understood as an intervention in a specific political and philosophical conjuncture. for this reason, according to balibar, it is impossible to separate spinoza’s metaphysics from his politics, as if the latter were an application of the former. instead, spinoza’s philosophy must be seen as political in its eternity, even its most speculative utterances constitute responses to certain political imperatives and are tied to specific historical stakes. it can be said that balibar was influenced by althusser in his study of ideas and uses althusser’s term conjoncture. accordingly, while examining innovation, methodological features, and balibar’s interpretation of spinoza, we will point out the mistake of persian translators in translating the conjuncture (conjoncture).