بررسی انتقادی جامعه‌شناسی تاریخی سلطه‌پذیری ایرانیان

جامعه‌شناسی تاریخی به‌عنوان روشی مبتنی‌بر داده‌ها و سیر توالی روی‌دادهای تاریخی قابل‌دست‌یابی است و جامعه‌شناسی تاریخی سلطه‌پذیری، به‌عنوان یک پدیدة اجتماعی، قابل‌طرح و پی‌گیری در دوره‌های مختلف تاریخی است. این مقاله با هدف بررسی کتاب جامعه‌شناسی تاریخی سلطه‌پذیری ایرانیان ارائه شده است. اثر، به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارد، به‌عنوان یک اثر دارای نوآوری در این زمینه شایستة بازخوانی است. نوشتار پیش‌رو مروری انتقادی بر این کتاب در قالب محورهای زیر دارد: ابهام‌زدایی در عنوان کتاب، عدم تبیین صحیح و اولیۀ مسئلة سلطه‌پذیری، ابهام در روش‌شناسی، ناهماهنگی در روش و متن، و ابهام در مفهوم جامعه‌شناسی تاریخی. مقاله، پس از پرداختن به تاملاتی دربارة جنبۀ فنی و ویرایشی اثر، با این جمع‌بندی به‌پایان می‌رسد که مسئلة «سلطه‌پذیری» درنزد مولف به‌عنوان یک مسئلة تاریخی مطرح شده است و نویسنده سعی دارد تا با استفاده از نظریه‌ها و روش‌های جامعه‌شناسی آن را بررسی و تحلیل کند، اما این بررسی نشان می‌دهد که جامعه‌شناسی تاریخی رویکردی جامعه‌شناسانه با بهره‌گیری از اطلاعات و داده‌های تاریخی در دوره‌های مختلف است یا به‌عبارت بهتر، روندشدن سلطه‌پذیری در دوره‌های مختلف را موردبررسی قرار می‌دهد، نه آن‌چه موردتوجه این اثر تحت عنوان رویکرد تاریخی با روش جامعه‌شناسانه است.

a critical review on the book historical sociology of iranian dominance

historical sociology can be achieved as a method based on data and sequence of historical events, and historical sociology of domination as a social phenomenon can be designed and followed in different historical periods. this article has been presented with the aim of reviewing the book historical sociology of iranian dominance. due to its features, this work, as innovative work in this field, deserves to be read. the present article has a critical review of this book in the form of the following axes: ambiguity in the title of the book, lack of correct and initial explanation of the issue of dominance, ambiguity in methodology, lack of coordination in method and text, ambiguity in the concept of historical sociology. after reflecting on the technical and editorial aspects of the work, the article concludes with the conclusion that the issue of “dominance” has been raised by the author as a historical issue and the author tries to use its sociological theories and methods. but this study shows that historical sociology is a sociological approach using historical information and data in different periods, or in other words, examines the trend of domination in different periods, not what is considered in this work as a historical approach with a sociological method.