بررسی و نقد کتاب سعدی و جانسون؛ دو ناهم‌زبان هم‌دل

کتاب سعدی و جانسون؛ دو ناهم‌زبان هم‌دل، به‌قلم هلن اولیایی‌‌نیا، اثری است در قلمرو ادبیات تطبیقی (فارسی  انگلیسی) که به تاثیرپذیری کتاب سرگذشت راسلاس، شا‌ه‌زادۀ حبشیِ (1759) ساموئل جانسون از گلستان سعدی می‌‌پردازد. کتاب حاضر در چهارچوب ادبیات تطبیقی، خاصۀ مکتب فرانسوی، قرار می‌‌گیرد، زیرا اولیایی‌‌نیا براساس منابع معتبر و درجۀ اول یک‌‌یک این موارد تاثیرپذیری را برشمرده است. از مهم‌‌ترین حوزه‌‌های پژوهشی مکتب تطبیقی فرانسوی بررسی روابط ادبی، خاصه تاثیر و تاثرات بین نویسندگان و شاعران ادبیات کشورهای مختلف، است. مقالۀ حاضر به بررسی این کتاب در قلمرو ادبیات تطبیقی، به‌ویژه مطالعات تاثیر و تاثر، می‌‌پردازد. این مقاله داری سه بخش اصلی است: بخش اول به معرفی اثر و نویسندۀ آن می‌‌پردازد و نقاط قوت و ضعف آن را مشخص می‌‌کند. بخش دوم دربارۀ تحلیل صوری کتاب است و نقایص آن را برمی‌‌شمرد. و بخش سوم به تحلیل محتوایی اثر می‌‌پردازد. در پایان این بخش نکاتی عرضه شده است که به غنای این اثر کمک می‌‌کند. نتیجۀ تحقیق این است که نمی‌‌توان مدعای نویسنده را، که جانسون از طریق ترجمه‌‌های لاتین و فرانسوی از آثار فارسی با سعدی و اثرش آشنا شده و از آن در نگارش راسلاس به‌ویژه از لحاظ ساختار، مضمون، و شیوۀ روایی تاثیر پذیرفته است، قبول کرد.

A Critique on the Book Johnson and Sa’di: Two Intimate Strangers

Johnson and Sa’di: Two Intimate Strangers, written by Helen Ouliaeinia, is a very useful work in the realm of Persian-English comparative literature. It deals with the unorthodox structural and thematic similarities (and somehow differences) between Johnson’s The History of Rasselas, Prince of Abissinia and S’adi’s Golestan. She tries to show documentarily that Johnson’s Rasselas has been probably influenced both structurally and thematically by the great Persian poet and writer Sa’di of Shiraz. The present book falls within the realm of the French school of comparative literature, especially “influence studies”. The present paper is composed of three major sections. The first section introduces the author and his seminal book. The second part tries to discuss the book in terms of formal features. Here, typographical errors and some stylistic shortcomings are highlighted. The last section deals with the content of the book. At the end of this part, some points are suggested to enrich the text. To sum up, it is too difficult to accept the author’s claims about Johnsons’ influences.