درباب روش علمی و دانش اجتماعی

درمیان نزاع‌های پردامنۀ روش‌شناختی، ایضاح مفهوم «روش علمی» کم‌تر موردتوجه قرار گرفته است. در مقالۀ حاضر، تلاش کرده‌ام تلقی روشنی از روش علمی ارائه کنم. این تلقی به دو مفهوم «باید و نبایدهای توصیفی» و «اهداف شناختی» گره خورده است. بالتبع، این دو مفهوم را به‌تفصیل بررسی کرده و موردبحث قرار داده‌ام. در بخش بعد، رابطۀ میان منطق و روش علمی را توضیح داده‌ام؛ طبق تلقی ارائه‌شده در این مقاله، تفاوت اصلی منطق و روشِ علمی به گسترۀ هدف شناختی آن‌ها برمی‌گردد. منطق شرط لازم هرنوع شناختی است، اما روشِ علمی شرطِ حصول شناخت در حیطه‌ای خاص است. سپس درباب رابطۀ روش علمی و اخلاق بحث کرده‌ام و رابطۀ میان منطق، اخلاق، و روشِ علمی را توضیح داده‌ام. سرانجام، برخی لوازم تصویر ارائه‌شده از روش را در حوزۀ علوم اجتماعی پی‌گیری کرده‌ام.

On the Scientific Method and Social Sciences

Amongst long standing, and sometimes vexing debates around the scientific method, the explication and analysis of the concept of method received scant attention. In this paper, I have tried to suggest a clear account of the method. My proposed account is closely tied to the concepts of “descriptive ought/ought not” and “cognitive purposes.” In consequence, I have pinned down these two concepts. In the next section, I have indicated how logic is related to the scientific method. According to my suggestion, the logic differs from the scientific method in that the former fulfills a more general and comprehensive cognitive purpose than the latter. Logic is a precondition for gaining any sort of knowledge, that is, knowledge as such. On the contrary, the scientific method is required to obtain proper knowledge in a specific domain. Then, I have considered the sorts of relations there might be between ethics and the scientific method. In the last section, I have got into considering what my suggestions yield to when applied to social science.