بررسی کتاب شهرستان‌های ایران‌شهرنوشته‌ای به زبان فارسیِ میانه دربارۀ تاریخ، حماسه، و جغرافیای باستانی ایران

شهرستان‌های ایران‌شهر یا شهرستان‌های ایران رسالۀ کوچکی است به زبان فارسی میانه و موضوع آن جغرافیای تاریخی شهرهاست. این رساله را تاکنون، هدایت، عریان، تفضلی، و دریایی به زبان فارسی منتشر کرده‌اند. تورج دریایی در سال 2002 م به‌هم‌راه ترجمۀ فارسی و انگلیسی این متن را منتشر کرد1 و شهرام جلیلیان آن را در سال 1388 ش به فارسی برگرداند. در پژوهش حاضر به بررسی ترجمۀ جلیلیان از این رساله خواهیم پرداخت، البته جلیلیان در این اثر یادآور شده که ترجمۀ متن فارسی میانه از دریایی است. برای دقیق‌ترشدن بررسی و تطبیق آن با ترجمه‌های دیگر، ترجمۀ دریایی و تفضلی ذکر شده است. ابتدا، واج‌نویسی بند موردنظر ذکر شده و سپس ترجمۀ هریک از آن‌ها به‌ترتیب تاریخی نوشته شده است. سپس، توضیحات و نظر نگارنده آمده است. برایند این پژوهش نشان داد که هریک از ترجمه‌های متون فارسی میانه به فارسی نکات جدیدی دارند که به درک هرچه بهتر ما از متون فارسی میانه و اندیشۀ ایرانیان باستان کمک خواهند کرد.

Review of Translation of Šahrestānīhā ī ērānšahr, A Middle Persian Text on Late Antique Geography, Epic and History in Persian

Šahrestānīhā ī ērānšahr is a Middle Persian treatise about the historical geography of Sasanian cities in Iran. So far, this treatise has been translated and published in Persian by Hedayat, Oriyan, Taffazoli, and Daryaee. In 2002, Daryaee published this text with Persian and English translation, and in 2009, Jalilian translated Daryaee’s book into Persian. In the present study, we examined Jalilian’s translation of this treatise. It is noteworthy that Jalilian mentioned in his book that the translation of the Middle Persian text is from Daryaee himself. To make the review more accurate and to compare it with other translations, Daryaee and Taffazoli’s translations are cited and compared. First, the transliteration of each sentence is mentioned, and then the translation is written in chronological order. Then, the review of the translations is mentioned. It can be concluded that each of the translations of Middle Persian texts into Persian has new points that, in turn, will help us to better understand Middle Persian texts and ancient Iranian thought.