بررسی انطباق قواعد حاکم بر ابتکار امنیت اشاعه با حقوق بین‌الملل

نگارندۀ این مقاله به‌منظور پژوهشی تحلیلی، که به‌شیوة توصیفی تحلیلی انجام شده است، درپی پاسخ به این پرسش است که ابتکار امنیت اشاعه تا چه‌میزان مطابق با حقوق بین‌الملل معاهده‌ای و عرفی است. به‌منزلۀ یکی از مهم‌ترین ترتیبات محدودکنندۀ حقوق کشورهای درحال‌توسعه در عرصه‌های مربوط به فناوری‌های پیشرفته منتقدان این ابتکار اعلام می‌دارند که قصد اعضای ابتکار مبنی‌بر توقیف کشتی‌ها در دریای آزاد و آب‌های سرزمینی ناقض اصل آزادی دریاها و حق عبور بی‌ضرر از آب‌های سرزمینی است. افزون‌برآن، فعالیت‌های ابتکار ناقض حق دفاع مشروع و قطع‌نامه‌های شورای امنیت هم‌چون قطع‌نامه‌های 1718 و 1540 است. ازسوی‌دیگر، ماهیت و چگونگی عضویت در ابتکار و آمار موجود درمورد موفقیت عملیات‌های آن مخدوش و مبهم است. یافتۀ نگارنده در این مقاله آن است که فارغ از توجیه‌ها و حمایت‌های شکل‌گرفته از این ابتکار نمی‌توان چنین نهادی را منطبق با حقوق بین‌الملل معاهده‌ای و عرفی و نیز قطع‌نامه‌های شورای امنیت دانست. ابتکار امنیت اشاعه به‌منزلۀ نهادی غیرقانونی شایان اعتراض مستمر، عدم شناسایی، و تلاش برای جلوگیری از بدل‌شدن آن به قاعدۀ عرفی حقوق بین‌الملل است.

The Analysis of Conformity of Proliferation Security Initiative Rules with International Law

The present article, the analytical research conducted in an analyticaldescriptive manner, seeks to answer the question of Conformity of The Proliferation Security Initiative (PSI) with the Treaty law and customary international law. As one of the most important restrictive arrangements for the rights of developing countries in the field of advanced technologies, critics of the PSI believe that the intention of the members of the PSI to seize ships in the high sea and territorial waters violates the principle of freedom of the high seas and the right of innocent passage in territorial waters. In addition, the practices conducted in the framework of this initiative violate the right to selfdefense and Security Council resolutions such as 1718 and 1540. On the other hand, the nature and manner of joining the initial operations and statistics about the success of its operations are vague and distorted. The finding of this article is that regardless of the justifications and support formed by this initiative, such an arrangement cannot be considered in conformity with treaty law and customary international law as well as the Security Council resolutions. The Proliferation Security Initiative is an illegal arrangement worthy of persistent objection, nonrecognition and tries to prevent it from becoming the customary rule of international law.