نقد آموزش نظریه‌های غربی ترجمه در دو‌درس‌نامۀ آموزش ترجمۀ ادبی در ایران

آموزش ترجمۀ ادبی در ایران باوجود تلاش‌های ارزش‌مندی که در این حیطه صورت گرفته است هنوز کاستی‌های بسیاری دارد. کتب درسی مدنظر، که عموماً از دو بخش تئوری و عملی تشکیل شده، بیش از آن‌که نقش و مسئولیت مترجم به‌منزلۀ کنش‌گر در حیطۀ ترجمه را به جویندگان این علم آموزش دهند، با زبان به‌منزلۀ مقوله‌ای انتزاعی و نه اجتماعی برخورد می‌کنند و لاجرم مترجمی که تعلیم می‌دهد نیز تعریفی غیر‌اجتماعی و گاهی انتزاعی از این مقوله و از خویشتن دارد. مقالۀ حاضر نقدی بر بخش نظری دو کتاب در‌آمدی بر اصول و روش ترجمه تالیف کاظم لطفی‌پور ‌ساعدی و ترجمۀ ادبی اثر علی‌اکبر عقیلی ‌آشتیانی به‌منزلۀ نمونه‌هایی از کتب دانشگاهی در این حیطه است. این مقاله با رویکردی توصیفی بخش نظری این دو کتاب را بررسی و میزان هم‌خوانی آن‌ها را با دیدگاه‌های امروزی آموزش ترجمه مطالعه می‌کند و به‌دنبال روش‌ها و نگاه‌هایی جدیدتر برای آموزش ترجمه می‌گردد که در آن‌ها به ترجمه نه به‌منزلۀ عملی مجرد، بلکه به‌صورت فرایندی در حرکت دائم نگاه شود که درواقع از تعاملی دائمی میان انسان و جهانی بر‌می‌آید که مترجم در آن می‌زید.

Criticism of Theoretical Framework of Two Textbooks in Literary Translation Teaching in Iran

Despite all the valuable efforts made in the field of translation studies in Iran, there are still quite a few tangible gaps. The academic literature, usually consisting of a theoretical and a practical part, instead of establishing the role and responsibility of a translator as an agent who is in continuous interaction with the society, often tends to approach language as a nonsocial and abstract matter. As a result, translators trained in this educational system have an abstract perception of themselves and of the translation process. This article analyzes the theoretical part of the books “A Prologue to the Bases and Techniques of Translation” by Kazem Lotfipour Saedi and “Literary Translation” by Ali Akbar Aghili Ashtiani as two of the books in translation teaching that are used as academic references in Iranian universities, and studies the concordance of the theoretical part of the named books with contemporary approaches in teaching translation.