نقدی بر کتاب شبکه‌های خشم و امید: جنبش‌های اجتماعی در عصر اینترنت

شبکه‌های خشم و امید در زمرۀ تازه‌‌ترین آثاری است که به‌ تبیین جنبش‌های اجتماعی جدید می‌پردازد. «جنبش‌‌های اجتماعی جدید» اصطلاحی بود که آلن تورن برای توصیف اشکال نوین تحول‌‌خواهی اجتماعی در «جامعۀ پساصنعتی» به‌کار برد و آن را از «جنبش‌های اجتماعی» در «جامعۀ صنعتی» متمایز کرد. تورن و شاگردانش یعنی کاستلز و ملوچی این جنبش‌‌ها را در بستر کاملاً متفاوتی از مناسبات اجتماعی بررسی کردند، هرچند روش آن‌ها در این کار یک‌سان نبود. اندیشمندان دیگری مانند اوفه بر روابط اقتصادی تاکید کردند و انگلهارت و پاکولسکی بر ماهیت فرهنگی این جنبش‌ها متمرکز شدند. کاستلز در شبکه‌های خشم و امید از جامعۀ شبکه‌‌ای سخن می‌گوید که نمایان‌گر مناسباتی جدید و دربرگیرندۀ ابرشبکۀ ضدقدرت دربرابر ابرشبکۀ قدرت است. جنبش‌ها در جامعۀ شبکه‌‌ای ماهیت دورگه‌ای یافته و به دو فضای جریان‌ها و مکان‌ها تقسیم شده‌اند که نتیجۀ آن پیدایی الگوی جدیدی از کنش جمعی است. الگویی که کاستلز از آن برای تحلیل جنبش‌ها در عصر اینترنت بهره می‌برد و تحولات ایسلند، تونس، مصر، سوریه، اسپانیا، و آمریکا را ذیل آن بازشناسایی می‌کند. برجستگی این اثر در ارائۀ چهارچوب نظری منسجمی برای تبیین سازوکارهای جنبش و کاستی آن در نادیده‌‌گرفتن منطق روابط اجتماعی تولید و مصرف در جوامع موردبررسی است.

A Critique on Networks of Outrage and Hope: Social Movements in the Internet Age

Networks of Outrage and Hope is one of the newest explanations about new social movements. Alain Touraine adopted the “new social movements” expression to describe the new forms of societal recourse for change in “postindustrial society” and made it the counterpart for “social movements” in “industrial society”. Touraine and his students, Castells and Melucci, analyzed the mentioned movements in a completely different social context, although they were not the same in their method. Other thinkers like Offe have focused on economic relations, and Englehart and Pakulski emphasized the cultural nature of these newly apparent movements. Castells in Networks of Outrage and Hope speaks of the network society in which there are the super network of power and super network of counterpower describing new social interactions. In the network society, movements have a hybrid characteristic and are divided into two spheres of places and spaces, which in turn make a new model of actions. Castells refers to this model to analyze the movements in the age of information and reconsider the events in Iceland, Tunisia, Egypt, Syria, Spain, and the U.S. by applying the mentioned model. The merit of Castells analysis is to introduce a wellcoherent theoretical framework to explain the dynamics of movement, and the demerit is omitting the logic of social relations of production and consumption in the studied societies.