نقد مبانی انسان‌شناختی سبک زندگی در نظریۀ روان‌شناسی فردنگر آدلر از دیدگاه اسلام

سبک زندگی تعیین‌کنندۀ جهت‌گیری انسان به زندگی است است که نخستین‌بار در روان‌شناسی از سوی آلفرد آدلر مطرح شد. دیدگاه انسان‌‌شناختی آدلر بر شکل‌‌گیری مفهوم سبک زندگی اثرگذار بوده است. از نظر آدلر، انسان موجودی اجتماعی است که مهم‌‌ترین انگیزه‌‌اش غلبه بر حقارت و نیل به کمال در زندگی با تکیه بر ارادۀ آزاد است. ‌هم‌چنین، انسان نسبت به ارزش‌‌های اخلاقی ماهیتاً خنثی است و ارزش‌‌های اخلاقی اموری واقعی نیستند. باتوجه‌به دیدگاه انسان‌‌شناختی و شرایط اجتماعی و فرهنگی زیست وی، که تفاوتی اساسی با جامعه اسلامی ‌‌ایرانی دارد نقد و بررسی این نظریه، باتوجه‌به مبانی فکری اسلام، ضرورت دارد. از منظر اسلام، انسان موجودی دوبعدی (مادی‌ معنوی) است که رابطه‌‌اش فقط به محیط اجتماعی محدود نمی‌‌شود و با خود، خدا، و طبیعت نیز رابطه دارد. ‌هم‌چنین، ارادۀ انسان در طول ارادۀ خدا قرار دارد و متعاقب این اراده مسئول رفتارهای خویش است. از منظر اسلام، هدف زندگی عبادت خدا و نیل به قرب‌الی‌‌الله است؛ به‌گونه‌ا‌ی‌که اگر تمامی افعال جوارحی و جوانحی انسان مسلمان برای خدا و رضای او باشد، یعنی نیت وی از انجام کارها فقط رضای خداوند باشد، به خداوند نزدیک و هدف خلقت وی محقق خواهد شد.

Critique of the Anthropological Foundations of Lifestyle in Adler’s Theory of Individual Psychology from the Perspective of Islam

Lifestyle, which determines a person’s orientation to life, was first introduced in psychology by Alfred Adler. Adler’s anthropological perspective, has influenced the formation of the concept of lifestyle. According to Adler, man is a social being whose most important motivation is to overcome inferiority and attain perfection in life, by relying on free will. Also, man is inherently neutral to moral values, and moral values ​​are not real. According to the anthropological view of this theorist and the social and cultural conditions of his life, which is fundamentally different from the Iranian Islamic society, it is necessary to criticize and examine this theory according to the intellectual foundations of Islam. From the Islamic point of view, man is a twodimensional being whose relation is not limited to the social environment and is also related to himself, God, and nature. Also, the human will is in line with the will of God, and as a result of this will, he is responsible for his behaviors. According to Islam, the purpose of life is to worship and a nearness to God. That is, if all the behaviors of a Muslim man are for God and His pleasure, that is, his intention to do things is only God’s pleasure, he will approach God, and the purpose of his creation will be achieved.