نقد و تحلیل کتاب فرهنگ لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی

مقالۀ حاضر به بررسی و نقد فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی، نوشتۀ رسول چهرقانی منتظر، می‌‌‌پردازد. پیش از انتشار این اثر، فرهنگ‌‌‌های نسبتاً موفق دیگری دربارۀ شعر خاقانی به‌چاپ رسیده‌ و این فرهنگ کوشیده است تا نکاتی پیرامون مسائلی که احیاناً در آثار پیش مغفول مانده‌اند طرح کند و پرتوی بر غموض موجود در شعر خاقانی بیفکند و از دشواری‌‌‌های آن ابهام‌‌‌زدایی کند. در این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر و تحلیل ابعاد شکلی آن، به بیان «امتیازات»، «کاستی‌ها»، و «بایسته‌های» محتوایی آن نیز پرداخته شده است. کتاب مزبور در دو سطح خطاهای فرمی و صوری و اشکالات محتوایی ارزیابی شده و نشان داده شده است که به‌دلایلی ازجمله غفلت از یافته‌‌‌های نوین پژوهشی، عدم احصای کامل اشارات، درج مغلوط مدخل‌‌‌ها، ناهم‌خوانی مدخل‌‌‌ها با توضیحات، استفاده‌نکردن مولف از منابع دست‌اول، و نیز تسامح و سهل‌‌‌انگاری به‌‌منظور تسریع در فرایند چاپ از قابلیت استناد و اطمینان اثر تاحد زیادی فرو کاسته است. در فرایند بررسی مطالب، ضمن تقدیر از تلاش‌‌‌های نویسنده، پیش‌نهادهایی برای بهترشدن کیفیت کتاب ارائه ‌شده است.

An Investigation of the Glossary of Khaghani Sherwani’s Book of Poems

This study aimed to investigate the descriptive glossary of Khaghani Sherwani’s book of poems written by Rasoul Chehrghani. Successful glossaries, to some extent, have been published about Khaghani Sherwani’s book of poems, before this work. Thus, this glossary has tried to make some new points on ignored issues in previous glossaries and shed elucidatory light on the complex poems. In addition to discussing the general features of this work and analyzing its structural features, its merits, drawbacks, and content requirements were also analyzed. The book under study was analyzed for the content mistakes at two levels: structural and formal analysis. Moreover, it was found that the reliability of the work under study was significantly decreased due to disregard for new research findings, the lack of consideration of some punctuation marks, incorrect entries, inconsistencies of entries and descriptions, the lack of use of primary sources, and mistakes as a result of the hasty publication process. Finally, some suggestions were made to improve the quality of the book.