بررسی و نقد کتاب تجربۀ واحد، مطالعه‌ای تطبیقی در مبانی عرفان‌های جهانی

فلسفۀ عرفان از شاخه‌‌های فلسفه مضاف و از موضوعات موردتوجه عرفان‌پژوهان است. در این حوزه سه نظریۀ ساخت‌گرایی، حکمت خالده، و توجه به حیث غیرالتفاتی مطرح شده است؛ افرادی چون استیس و جیمز از پردازندگان نظریۀ اول و کتز از مطرح‌‌کنندگان نظریۀ دوم و فورمن از طراحان نظریۀ سوم به‌‌شمار می‌‌آیند. در بررسی کتاب تجربۀ واحد از آثار جدید مربوط به فلسفۀ عرفان به این نتایج دست یافتیم که نویسنده باوجود زحمات زیاد به مبانی نظری حکمت خالده اشاره نکرده و درعین‌حال نظر ادیان را در موضوع نکاویده و در مواردی هم ادعاهای ناصواب دربارۀ آن‌ها مطرح کرده است؛ مثلاً، در جایی از کتاب منکر وجود وحدت وجود در دین یهود شده است که اشتباه است. توجه‌نکردن دقیق به‌نظریه‌‌های ساخت‌‌گرایی و حکمت خالده که ربط مستقیمی به این موضوع دارند از اعتبار این کتاب کاسته است. البته پرداختن به تجربۀ واحد هم می‌‌تواند به بسط این مبحث کمک کند و زمینه‌‌ساز هم‌‌گرایی درمیان ادیان و پیروان آن‌ها شود و گامی در راه تعمیق باورهای دینی به‌شمار آید.

The Study and Review of Single Experience

Philosophy of mysticism is a branch of philosophy and one of the topics of interest to studies of mysticism. In this field are proposed three theories of constructivism, philosophia perennis, and nonintentionality. People are counted like Stacey, James from the first theory processors, and Katz is one of the proposers of the second theory and Foreman of third theory designers. In reviewing the book of The Single Experience, one of the new works on the philosophy of mysticism, we concluded that the author, despite many efforts, did not mention the theoretical foundations of wisdom, while at the same time explaining the views of religions on the subject and sometimes making incorrect claims about them. For example, somewhere in the book is denying the existence, the unity of existence in the Jewish religion that is wrong. The book’s lack of careful attention to theories of constructivism and philosophia perennis that are directly related to this subject has diminished the validity of the book. Of course, addressing a single experience can also help to extend this topic and preparation of convergence between religions and their followers and be a step towards deepening religious beliefs.