نقد مضمونی کتاب آسیا دربرابر غرب

کتاب آسیادربرابرغرب، نوشتۀ داریوش شایگان، از منظری آغاز می‌شود که پیش‌ازآن درک نشده بود و آن مفهوم بنیادی «غرب‌زدگی» چونان «نیهیلیسم مضاعف یا «توهم مضاعف» است. البته پیش از این کتاب، متون منتشرشدۀ دیگری بر بنیاد غرب‌زدگی آشکارا بیان‌شده یا نهان در متن وجود داشت: یکی کتاب فخرالدین شادمان با نام تسخیر تمدن فرنگی بود که در سال 1326 منتشر شد و دیگری کتاب مشهور غرب‌زدگی بود که نخستین‌‌بار در سال 1341 انتشار یافت. نخستین متن از ایرانی خودباخته دربرابر فرهنگ غربی سخن می‌گوید. در دومین متن، از مفهوم غرب‌زدگی متاثر از آرای سیداحمد فردید، البته با فهمی متفاوت از درک هستی‌شناسانۀ او برای آسیب‌شناسی هستی و زبان ایرانی خودباخته دربرابر فرهنگ غربی، سخن به‌میان می‌آید. اما کتاب داریوش شایگان، پیرو مایۀ هستی‌‌‌شناسانۀ آرای سیداحمد فردید، متنی است که رویارویی هستی ایرانی و غربی را چونان دو هستی متفاوت بر بنیاد دو مفهوم «نیهیلیسم» و «نیهیلیسم مضاعف» می‌فهمد. بنابراین، ضروری است که برای بازخوانی نسبت آگاهی معاصر ایران با جهان نو به این متن و مضمون بنیادینش توجه شود.

A Conceptual Critique of Asia Versus the West

“Asia Versus the West” is still one of the most important books concerning the historical understanding of the East as a basic source of human civilization in comparison with the West. The book commences from the point which has not hitherto been considered, except for Ahmad Fardid, who has invented the term “Westernized” by which he explains the relation of “us” and the West, but his lectures had not been published before Shayegan wrote his book. Shayegan states the westernized situation as “double nihilism” to which we should pay attention in order to think of the West as our fundamental problem. I review the book in addition to its most important theme, which is nihilism.