رویکرد فرازبان معنایی طبیعی: بررسی و نقد کتاب ویرزبیکا

رویکرد «فرازبان معنایی طبیعی» از برجسته‌ترین تلاش‌ها در معنی‌‌شناسی معاصر برای تحلیل و توصیف معنا در فرهنگ‌های گوناگون است که آنا ویرزبیکا آن را مطرح کرده است. این رویکرد برپایه وجود مفاهیم پایه و جهانی‌ای به اسم «نخستی‌های معنایی» استوار است که با به‌کارگیری آن‌ها می‌توان معنای هرگونه مفهوم ساده و پیچیده‌ای را در زبان‌های گوناگون توصیف کرد و از آن به‌منزله ابزاری برای ورود به فرهنگ‌های متفاوت و ارائه تحلیل‌های معنایی (معنی‌شناسی بین‌فرهنگی) بهره جست. تاکنون پژوهش‌گران چهارچوب ارائه‌شده ویرزبیکا را بر بیش از سی زبان اجرا کرده‌اند. هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب ویرزبیکا باعنوان کاربردشناسی بین فرهنگی: معنی‌شناسی تعاملات انسانی (2003) است که در آن وی رویکرد فرازبان معنایی طبیعی و آرای خود را به بحث می‌گذارد. در این مقاله، ابتدا به معرفی چهارچوب پیش‌نهادی نویسنده و مرور فصول کتاب و سپس به نقد این رویکرد پرداخته می‌شود و نقاط قوت و ضعف، مثال‌ها، و استدلال‌های متعدد ارائه‌شده در این کتاب بررسی می‌‌شود. درپایان، نتیجه گرفته می‌شود که رویکرد فرازبان معنایی طبیعی قطعاً می‌تواند برای توصیف معنا در زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون ارزش‌مند و راه‌نما باشد، اما باید از برخی ادعاهای مطرح‌شده در آن فاصله گرفت.

Natural Semantic Metalanguage: A Critique of the Book “Wierzbicka’s Book”

Natural Semantic Metalanguage (NSM) approach is one of the most outstanding attempts at contemporary semantics to analyze and describe meaning crossculturally, originated by Anna Wierzbicka. This approach claims that there are a number of universal concepts, called ‘semantic primitives’, through which any simple or complex meaning in any language can be described. It may further act as a tool for cutting across the differentiating borders of various cultures with the aim of semantic description and crosscultural semantics. Moreover, many works have applied this approach to more than 30 languages, adding to the list of semantic primes. The present paper intends to review Wierzbicka’s book entitled “CrossCultural Pragmatics: The Semantics of Human Interaction” (2003), aiming at presenting her framework, looking through chapters and discussing the pros and cons and basic tenets of her approach. Finally, the paper concludes that the NSM approach is certainly promising and valuable for crosslinguistic and crosscultural descriptions; however, a number of groundless claims should be avoided.