تحلیل انتقادی کتاب فی نظریه الروایه: بحث فی تقنیات السرد تلاشی برای بومی‌سازی گفتمان‌کاوی داستان

عبدالملک مرتاض، دانشمند الجزایری، از اندک دانشمندانی است که می‌‌کوشد گفتمان نقد ادب عربی امروزه را سامان دهد و ساختمان آن را برپایه میراث ارزش‌مند نقد کهن عرب بسازد. از‌آن‌جا‌که بدون روایت‌‌کاوی نمی‌‌توان بخش بزرگی از نثر امروز عرب را فهمید، بنابراین دست‌‌یابی به کتابی آموزشی و روش‌مند در این زمینه مهم می‌‌نماید. چاپ کتاب فی نظریه الروایه: بحث فی تقنیات السرد از مرتاض، به سال 1998 م، کاوشی رژف در شگردهای روایت‌پردازی به‌‌شمار می‌‌رود که راهی منسجم و جدید را در نظریه‌‌پردازی و تحلیل گفتمان داستان عربی، براساس میراث داستانی کهن عرب و با دید انتقادی به نظریه غربی روایت، ارائه می‌‌دهد. سوال پژوهش این است که آیا نویسنده این کتاب در ارائه کاوشی روش‌مند از داستان و بومی‌‌سازی آن پیروز شده است. تحلیل محتوای کمی و کیفی این کتاب نشان می‌‌دهد که این کتاب گفتمان‌کاوی داستان را برپایه میراث کهن داستانی عرب و روایت‌شناسی نوین مغرب‌زمین بنا نهاده و در زمینه ساخت واژه‌‌های معادل در نقد داستان پیروز بوده است؛ چنان‌‌که می‌‌توان آن را منبعی برای درس نثر معاصر عربی دوره دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه‌‌های ایران پیش‌نهاد کرد.

Critical Analysis of the Book “In the Theory of the Novel: Research in Narrative Techniques” An Attempt to Localize the Story Discourse

Abdul Malik Mortaz, Algerian scholar, is one of the few scholars, trying to organize the discourse of contemporary criticism Arabic and creating its structure based on the valuable heritage of ancient Arabic critique. Without narrative, it is impossible to understand a large part of Arabic prose today; therefore, it is important to achieve an educational book that has a systematic approach. The publication of the book “In the Theory of the Novel” in 1998, was a profound exploration of narrative techniques that showed a new and harmonious way in the theory and analysis of story discourse, with a critical view of Western narrative theory, for analyzing the underlying foundations of the story, and based on the ancient heritage of the Arabic story. The present paper aims to find out whether the author of this book been victorious in presenting a systematic exploration of the story and its localization. The quantitative and qualitative analyses of this book show that the discourse of the story was based on the ancient Arabic heritage and the modern narrative of the West, and has succeeded in making equivalent terms in the critique of the story, so that this book can be offered for the contemporary Arabic prose in PhD course of Arabic Language and Literature at universities of Iran.