نقد و تحلیل لایِه واژگانی خطبه‌ها و نامه‌های نهج‌البلاغه برپایه سبک‌شناسی لایه‌ای مطالعۀ موردی 15 خطبه و 15 نامه سیاسی، اجتماعی، اخلاقی

لایه واژگانی سبک یکی از سطوح تحلیل در زبان است که در فرایند بررسی‌‌ سبک‌‌شناسانه اهمیت شایانی دارد، چراکه واژه از مهم‌‌ترین ابزارهای متون ادبی است که در یافته‌‌های ایدئولوژیک متن سهم به‌سزایی دارد. درواقع، گزینش واژگان خاص سبک شخصی نویسنده را شکل می‌‌دهد. نهج‌البلاغه، یکی از شاه‌کارهای بی‌‌نظیر ادبی بعد از قرآن کریم، نقش عمده‌‌ای در ادبیات ملت‌‌ها داشته است. در همین زمینه گزینش واژگان در جاودانگی آن تاثیر درخورتوجهی دارند. جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با‌تکیه‌بر سبک‌‌شناسی لایه‌‌ای به‌منظور شناخت تفاوت‌‌های سبک واژگانی گفتار و نوشتار امام علی (ع) 15 خطبه و 15 نامه سیاسی، اجتماعی، و اخلاقی نهج‌البلاغه‌‌ را ازنظر لایه واژگانی تحلیل کرده است. نتایج این کاربست حاکی است که گزینش واژگان انتزاعی، نشانه‌‌دار، و ضمنی در خطبه‌‌ها در مقایسه با نامه‌‌ها بیش‌تر است و درمقابل بسامد بالای واژگان عینی، صریح، و بی‌‌نشان سبک نامه‌‌ها را علمی‌‌تر کرده است. گزینش واژگان در سبک گفتاری و نوشتاری نهج‌البلاغه‌‌ مستقیم از بافت موقعیتی کلام تاثیر پذیرفته است.

Comparing the Lexical Layer Style Speeches and Letters of Nahj Albalagha A Case Study of 15 Sermon and 15 Political, Social and Ethical Letters

Surface layer style of vocabulary of the language, which organizes the stylistic analysis, is of paramount importance because words are the most important tools of literary texts which have a considerable role in ideology. In fact, the selection and arrangement of special words make the unique and personal style of the writer. Nahj Al balagha as one of the unique masterpieces of humanity after the Quran has played a key role in world literature. Undoubtedly, choice of words has a significant impact on immortality. Therefore, using a descriptive analytic method, the present study aimed to compare the formal and colloquial features of 15 sermons with 15 social, political, and ethical letters from Nahj alBalagha.  It aims to discover the moral and stylistic differences in spoken and written words of Imam Ali (AS), expressed through sensory and intellectual terms, expressed or implied, marked and unmarked to discover situational context. Findings indicate that the choice of abstract, marked or implied words in sermon is more than that of letters. In contrast, the high frequency of concrete, explicit, and unmarked has made the letter styles more scientific. Choice of words in spoken and written styles of Nahj alBalagha has been directly influenced by situational context words.