نقدی بر نظریۀ سینمای دینی بررسی آرای مکتوب نظریه‌پردازان مسلمان و مسیحی (1370-1390)

رابطۀ سینما و دین در ایران و غرب همواره محل بحث بوده است، اما به‌واسطۀ تفاوت نگاه ادیان، این رابطه از زوایای متفاوتی تحلیل شده است. هدف اصلی در این پژوهش یافتن اصلی‌ترین تفاوت‌های میان نگرش مسیحیت و اسلام به سینما و تحلیل انتقادی دیدگاه‌های نظریه‌پردازان این حوزه است. به‌این‌منظور، دو محور مهم و مشترک میان نظریات، یعنی رابطۀ سینما و دین و امکان تحقق سینمای دینی و هم‌چنین رابطۀ میان فرم و محتوا در سینمای دینی، در دیدگاه نظریه‌پردازان سینمای دینی ایران و نظریه‌پردازان سینمای دینی امریکا موردبررسی قرار گرفت. از میان متخصصان ایرانی، نظریات سیدمرتضی آوینی، محمد مددپور، و نصرت‌الله تابش درخصوص سینمای دینی بررسی شد و در بخش پژوهش‌گران غربی، باتوجه‌به آثار ترجمه‌شدۀ موجود، از نظریات چهار پژوهش‌گر با نام‌های رابرت کی. جانستن، کلایو مارش، برایان استون، و مارگرت مایلز استفاده شد. در این پژوهش درانتها نتیجه گرفته می‌شود که باوجود توجه برخی نظریه‌پردازان مسلمان به مسائل مبتلاٌبه و رشد دیدگاه‌های ایشان نسبت‌به نظریۀ سینمای دینی در مسیحیتْ نظریات بیان‌شده دارای اشکالات مختلفی است و هنوز نظریه‌ای کارآمد در این حوزه تدوین نشده است. این پژوهش برمبنای هدفْ بنیادین و برمبنای روش اجرایی توصیفی‌ ‌تطبیقی است.

A Critique on the Theological Film Theory: Studying Written and Translated Books of Muslim and Cristian Theorists (19922012)

The relationship between cinema and religion has been discussed in Iran and the west. But, due to the perspective diversity of religions, this relationship has been analyzed from different points of view. The main goal of the current research is to find the key differences between the perspectives of Christianity and Islam on cinema and critical analysis of the views of the scholars in this field. To this end, two major common themes, i.e. the relationship between cinema and religion and the possibility of the realization of religious cinema as well as the relationship between form and content in religious cinema, have been discussed from the point of view of the theoreticians of the religious cinema in Iran and America. Among Iranian scholars, we have discussed the views of Seyyed Morteza Avini, Mohammad Madadpour and Nasrollah Tabesh concerning the religious cinema and with regard to the part devoted to the ideas of western scholars, we have referred to the translated works by Robert K. Johnston, Clive Marsh, Bryan Stone and Margaret Miles. This study concludes that despite the attention paid by some Muslim theoreticians to key issues and the emergence of new ideas concerning religious cinema in Christianity, the available theories have numerous deficiencies and no efficient theory has been developed yet. This research is fundamental in terms of objective and is descriptivecomparative in view of its implementation method.