نقدی بر کتاب هنر اسلامی عفیف البهنسی

مطالعات نظری در حوزۀ هنر اسلامی پیشینۀ زیادی دارد و در دهه‌های اخیر پژوهش‌های متعددی در این باب صورت گرفته است. بیش‌ازهمه، شرق‌شناسان در این حوزه تحقیقات مفصلی انجام داده‌اند که ماحصل آن کتاب‌های فراوانی با موضوع هنر اسلامی است. برخی از این کتاب‌ها علمی و مستند و برخی دیگر دارای چالش‌ها و کاستی‌هایی است که می‌بایست پژوهش‌گران و محققان هنر اسلامی با بررسی و نقد آن‌ها به ارزیابی این کتاب‌ها بپردازند. کتاب هنر اسلامی عفیف البهنسی از معدود کتاب‌های هنر اسلامی است که یک عرب‌زبان آن را نوشته‌ است. در این کتاب، البهنسی بیش‌ازهمه بر هنر عربی و سرزمین‌های عرب توجه می‌کند و به‌صورت یک‌جانبه و فاقد مستندات تاریخی و پژوهشی به ارائۀ نظراتی می‌پردازد. او در برخی صفحات بر استقلال هنر اسلامی، مخصوصاً سرزمین‌های عربی، پافشاری می‌کند و از تاثیرات هنر ساسانی و ایرانی در هنر اسلامی چشم‌پوشی می‌کند. در این مقاله قصد داریم برخی از مباحث کلیدی این کتاب را بررسی کنیم و با استناد به نظریات محققان سرشناس حوزۀ هنر اسلامی به آن‌ها پاسخ دهیم.

A Critique on Afif Albahanssi’s “Islamic Art”

Theoretical studies in Islamic Arts have a long history and in recent decades different studies have been conducted.  More than everyone, orientalists conducted detailed studies in this field resulting in numerous books of Islamic Arts. Some of these books are scientific and documentary, but some others have deficiencies that researchers of Islamic Arts must evaluate them in their reviews. Afif Albahanssi’s “Islamic Art” is from the few books in this field from an Arab author. In this book, Afif Albahnassi has focused on Arabic art and Arab lands, articulating his biased ideas without historical and scientific documents. He insists on the independence of Islamic art, especially Arab lands, and ignores the effects of Sassanid art and Iranian art on the Islamic art. This paper tries to review some of the key topics of this book and responds to the theories of well known authorities in the field of Islamic art.