تاثیر موانع تعرفه‌های گمرکی و نرخ ارز در تابع تقاضای واردات کشور مروری انتقادی بر سیاست‌های تجاری و ارزی کشور درراستای حمایت از تولید ملی

تاکنون مطالعات نسبتاً معدودی در زمینۀ بررسی اثر نرخ‌های تعرفه در واردات کل کشور انجام شده که نتایج چندان سازگاری با یک‌دیگر ندارند. در این مقاله با بررسی ویژگی‌های اصلی سیاست‌های ارزی و تجاری ایران اثر واقعی نرخ‌های تعرفه و ارز در تابع تقاضای واردات را نسبت ‌به متغیرهای توضیحی تولید ناخالص داخلی، قیمت نسبی کالاهای وارداتی، نرخ تعرفه، و قیمت ارز با استفاده از تکنیک‌های اقتصادسنجی و روش خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ardl) تخمین زده‌ایم. نتایج مطابق با تئوری است و واردات با تولید ناخالص داخلی رابطۀ مثبت و با قیمت‌های نسبی، نرخ ارز، و نرخ تعرفه رابطۀ منفی دارد. ضرایب بلندمدت به‌دست‌آمده برای تمامی متغیرها به‌جز تعرفه معنی‌دار است که حاکی‌از خنثایی و فقدان اثر بلندمدت تعرفه‌ها بر تقاضای واردات است. این نتیجه برای ایران، که دارای یکی از حمایتی‌ترین رژیم‌های تعرفه‌ای دنیاست، تناقض‌آمیز به‌نظر می‌رسد، اما مروری انتقادی بر عملکرد سیاست تجاری ایران و عدم پشتیبانی آن با سیاست‌های ارزی مناسب نشان می‌دهد که اثر واقعی نرخ‌های تعرفه بسیار کم‌تر از نرخ‌های اسمی است و چنین نتیجه‌ای را تایید می‌کند. در خاتمه فهرستی از اصلاحات و توصیه‌های سیاستی درراستای حمایت واقعی از تولید ملی نیز ارائه شده است.