بررسی و ارزیابی کتاب ایدئولوژی و اُتوپیا: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی شناخت

منظور مانهایم از تدوین کتاب ایدئولوژی و اُتوپیا درواقع، طرح اصول کلی و مبانی جامعه‌شناسی شناخت است. پرسش بنیادین و آغازین او درباره «چگونه اندیشیدن» آدمیان است. او در این کتاب، شیوۀ اندیشیدن افراد و به‌ویژه روشن‌فکران را باتوجه‌به زمینه اجتماعی و تاریخی زمانه‌ای که اندیشه در این ظرف مکانی زمانی صورت می‌پذیرد موردبحث قرار می‌دهد. به‌دنبال همین امر، تدوین کتاب ایدئولوژی و اتوپیا، محصول دوره تاریخی بحران‌زدۀ کنونی، به‌ویژه در زمانه پرتلاطم کشورهای مجارستان و آلمان در سال‌های بین دو جنگ جهانی و به‌قدرت‌رسیدن فاشیزم در اروپاست. او کوشش می‌کند به مبانی چگونگی تفکر و شناخت دست یابد، ولی البته راهی برابرهایی از این بحران فکری نمی‌یابد. هرچند او خود تحت‌تاثیر همین شرایط از زادگاهش بوداپست و مجارستان به آلمان و سپس به انگلستان مهاجرت می‌کند. برخی مفسران کتاب مانهایم را اثری فلسفی دانسته‌اند، ولی او به‌نظر خودش می‌کوشد تا با دست‌یافتن به مبانی عینی و واقعی تفکر و شناخت و باتوجه‌به اصل نسبت‌گرایی (ارتباطی) اندیشه با شرایط تاریخی اجتماعی از مباحث انتزاعی فلسفه فاصله بگیرد.

A Critical Review of: “Ideology and Utopia: An Introduction to the Sociology of Knowledge, bBy Karl Mannheim”.

Mannheim’s purpose in writing Ideology and Utopia: An Introduction to the Sociology of Knowledge was indeed to project the basic principles of sociology of knowledge. The fundamental question for him was about the problem of “how men think”. In his book, he argues the way of thinking by people, especially the intellectuals, in a sociohistorical context within which the thoughts take place. So, his book has been the product of the critical historical duration, especially in the agitating time of Hungary and Germany during the years between the two world Wars and the time of Fascism power in Europe. He attempts to find the way of thinking and cognition, but he cannot emancipate from the conditions of thinking crisis in that time. However, he migrates from his home to Germany, and then to Britain under such unfavorable circumstances. Some readers emphasize that this Mannheim’s book is a philosophical work, while he believes that he has attempted to introduce the principles of thinking and knowledge and with his attention to the relation between thought and the sociohistorical conditions (as relationism in Mannheim word), he feels that he is keeping distance from philosophy.