درآمدی بر تحلیل محتوای مکتوبات انتقادی مرتبط با مسائل سیاسی ‌ ‌اجتماعی ایران

در مقاله حاضر به بررسی نوشتارهای انتقادی مرتبط با مسائل سیاسی ‌‌ اجتماعی ایران پرداخته شده است. هدف تحقیقْ شناسایی میزان رعایت اصول نقد و ارزیابی علمی در مقالات انتقادی است. روش تحقیقْ تحلیل محتوا و جامعۀ آماری آن 123 مقاله، یعنی تمام مکتوبات انتقادی، است که در سه دهۀ گذشته در منابع مختلف به‌چاپ رسیده‌ و برای پژوهش‌گران دردسترس بوده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در 56.7 درصد مقالات انتقادی هم به نقاط قوت و هم به نقاط ضعف آثار توجّه شده است و در مابقی آن‌ها یا فقط نقاط قوت و یا صرفاً نقاط ضعف مورد توجّه بوده است. در 65.8 درصد مقالات نیز بیش‌تر به نقد مولف (مثبت یا منفی) پرداخته شده است. هم‌چنین فقط در 14/2 درصد مقالات برای رفع کاستی‌های مطالعات پیشنهاد و راه‌کار ارائه شده ‌است. براین‌اساس می‌توان گفت تا رعایت شدن قواعد نقد علمی و بی‌طرفانه و پرهیز از قضاوت‌های جانب‌دارانه در نقد کتاب‌های مرتبط با تحوّلات سیاسی‌ ‌‌ اجتماعی ایران و نیز در نقد سایر آثار هم‌چنان فاصلۀ زیادی وجود دارد.