نقد معیارهای سنجش اعتبار دست‏‌نویس‏‌های فارسی

متون تاریخی و ادبی از لحظۀ گردآوری دست‏‌نویس‏‌ها تا انتشار اثر مراحل گوناگونی را پشت سر می‏‌گذارند. در این فرایند، مهم‏ترین و تاثیرگذارترین مرحله تصحیح متن است. در تصحیح، نخست دست‏‌نویس یا دست‏‌نویس‏‌های متن موردنظر ارزیابی می‏‌شود. این ارزیابی پایۀ اصلی فن تصحیح متن است و به میزانی که با روش‏‌های علمی و دقت‏‌نظر بیش‏تری توام باشد، متن تصحیح‏‌شدۀ دقیق‏‌تر و اصیل‏‌تری عرضه خواهد شد. در این نوشته معیارهای سنجش اعتبار دست‏‌نویس‏‌های فارسی به‏ اعتبارِ کاتبان، مویّدان، زمان کتابت، تبار، و سبک دست‏‌نویس‏‌ها به پنج دستۀ کلی تقسیم‏ و هریک از این معیارها بازشناسی و سپس نقد و بررسی شده است. در پایان مشخص شده که هیچ‏یک از این معیارها به‏ تنهایی نمی‏‌تواند معیار سنجش قرار گیرد و بهترین روش برای سنجش اعتبار دست‏‌نویس‏‌ها استفادۀ تلفیقی از دو یا چند معیار براساس کمیت و کیفیت دست‏‌نویس‏‌هاست.