بررسی روند ساخت خط تلگراف مشهد - بیرجند - سیستان و مشکلات آن در سال های 1319-1323 هجری قمری

چکیدهخطوط تلگراف یکی از مهم ترین و سریع ترین وسایل ارتباط همگانی در دوره قاجار بود. با تاسیس تلگراف خانه در نقاط مختلف دور و نزدیک، اخبار و گزارش ها سریع تر مبادله شد و تصمیم گیری ها و واکنش ها سریع انجام گرفت. خط تلگراف در شرق ایران ابتدا در سال 1293ق. به مشهد رسید و سپس شاخه های فرعی آن به سرخس، سیستان و درگز کشیده شد و نقاط مرزی و دورافتاده را به مراکز قدرت متصل کرد. یکی از مهم ترین خطوط تلگراف شرق ایران خط مشهد- سیستان بود که در سال 1320ق. تاسیس شد. ایجاد خط تلگراف از مشهد به سیستان به خاطر دوری مسافت و شرایط اقلیمی، مشکلات زیادی داشت. تفاوت نگرش روس و انگلیس نسبت به ایجاد این خط ارتباطی، شکل همکاری حکام قاینات و سیستان از دیگر مسایل پیش رو در این طرح بزرگ بود. نحوه تامین و آماده کردن تیر تلگراف در مسیر خط، تدارک وسایل حمل و نقل، تامین کرایه حمل و نقل، تعیین محل تلگراف خانه و محل اقامت اعضای هیات سیم کشی، عبور از مناطق کویری خراسان و قاینات، باتلاق اطراف دریاچه هامون و شیوه محافظت از سیم های تلگراف، از جمله مسایل و مشکلاتی بود که در هنگام سیم کشی پیش آمد که در این مقاله، مسایل فوق با تکیه بر اسناد مورد بررسی قرار می گیرد. واژگان کلیدی: خط تلگراف، بیرجند، مشهد، سیستان، قاجار.