بررسی طنز در دوبیتی های روستایی خراسان

چکیدهترانه های روستایی یا دوبیتی‌های محلی در زمره‌ی ادبیات عامیانه یا فرهنگ توده به شمار می‌روند که به شکل شفاهی در مناطق مختلف هر کشوری، از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. یکی از این مناطق دوبیتی خیز در ایران، خطه‌ی خراسان است که سرشار از ترانه‌های روستایی با هویت اصیل و فرهنگی است. این ترانه ها دارای ویژگی‌های مختلف سبک شناسی هستند. یکی از این ویژگی‌ها، حضور طنز ساده و بی پیرایه‌ایی است که خاستگاه آن گفتمان فرهنگی روستا و روستاییان است که همین خصوصیت توانسته هویت فرهنگی و اجتماعی هر روستایی را در کنار دیگر خصوصیات بسازد. براین اساس، نگارنده سعی کرده تا از طریق بررسی دوبیتی‌های محلی خراسان و با توجه به بافت فرهنگی و ادبی دوبیتی‌ها عوامل طنز‌ساز را در آن ها بیابد و به تقسیم بندی بپردازد. حاصل این بررسی کشف انواع روش‌های طنزسازی است که ناخود‌آگاه جمعی روستانشینان در طول زمان‌های دور و دراز آن را ساخته و پرداخته است که عبارتند از: طنز موقعیت، اغراق، عدم ارتباط منطقی مصراع‌ها، تشبیهات دور از ذهن و...