بررسی سنخ شناسانۀ ی اسناد خاندان های مذهبی مطالعه موردی: خاندان آیتی بیرجندی

اسناد و مدارک به‌ جامانده در مراکز اسنادی و آرشیوهای شخصی عالمان شیعی حاوی اطلاعات گوناگون فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و دینی است که می‌تواند در پژوهش‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد. یکی از مهم‌ترین اسناد خطی بر جای مانده از عالمان شیعی متعلق به خاندان آیتی بیرجندی است که بررسی و مطالعه‌ی دقیق آن‌ها بیانگر وجوه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه‌ی بیرجند و ایفای نقش این خاندان در زمینه‌های مختلف است. براین‌اساس، مقاله پیش‌رو در نظر دارد از طریق دسته‌بندی موضوعی و تحلیل محتوایی اسناد خاندان مذکور جایگاه این اسناد را در مطالعات تاریخ فرهنگی و اجتماعی منطقه مورد ارزیابی قرار دهد. یافته‌های پژوهش  بیانگر جایگاه رفیع خاندان آیتی در حل‌ و‌ فصل مسائل اجتماعی، دادرسی‌ها، گرفتاری‌های مردم، رتق‌وفتق امور شرعی و اثرگذاری آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی منطقه است. خاندان آیتی ضمن برقرار نمودن ارتباط مردم با خاندان حکومتگر و سروسامان دادن امور آن‌ها، تلاش می‌نمودند که از دایره‌ی شرع نیز در تایید حکومت خارج نشوند.

a phenomenological analysis of clerical family archives: the case of the ayati birjandi family

the archival centers and personal archives of shia scholars contain valuable documents and records that offer a wealth of cultural, social, historical, and religious information. among these documents are those belonging to the ayati birjandi family, which shed light on the social, political, and cultural aspects of the birjand community and the family’s role in various fields. this article seeks to highlight the significance of these documents in cultural, social, and religious history studies through thematic categorization and content analysis. family documents are integral to historical research as they provide insights into the lives of individuals and offer a window into the social, political, cultural, and economic history of the society they inhabited.