نقد و بررسی دیوان شیخ عبدالحسین فنودی، شاعر بیرجندی

نقد و بررسی دیوان شیخ عبدالحسین فنودی، شاعر بیرجندیفاطمه بیدختی چکیدهارزش معنوی هر سرزمینی مدیون فرهیختگان و اندیشمندان آن است؛ سرزمینی که مردم خردمند و متفکر ندارد، نام آن در گذرزمان از صفحه ی تاریخ محو خواهد شد. بنابراین بر ماست که غبار فراموشی را که بر چهره ی بسیاری از شاعران و نویسندگان و دانشمندان استان خراسان جنوبی نشسته است، بزداییم و از این رهگذر، جایگاه واقعی خود را در فرهنگ بزرگ ایران زمین احراز نماییم. از این روست که نویسنده ی این مقاله چاپ دیوان شیخ عبدالحسین فنودی، به همت دکتر محمود رفیعی را قدر دانسته و در این مقاله کوشیده که تا حد توان خود در شناساندن جنبه های شخصیتی و صوری و محتوایی اشعار این شاعر گمنام بیرجندی گام بردارد. شعرها از دو دیدگاه لفظی و محتوایی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش لفظی، اشعار براساس قالب های شعری به هشت دسته و در بخش محتوایی به چهار دسته ی اشعار عاشقانه، مدایح، مراثس و اشعار اجتماعی تقسیم شده است. در هریک از این بخش ها توضیحاتی بر پایه ی شواهدی از اشعار او ارایه شده است تا از خلال آن، اندیشه های این شاعر فرهیخته نمایانده شود تا خواننده بتواند به افکار روشن و مترقی او دست یابد. هم چنین به تاثیرپذیری او از شاعران دیگر پرداخته شده است. در پایان برای تبیین میزان توان شاعری او، صور خیال در شعر او مورد بررسی قرار گرفته و تلمیحات و تضمین آیات و احادیث و اشعار مذهبی مورد توجه خاص بوده است.واژگان کلیدی: شیخ عبدالحسین فنودی، بیرجند، قاینات، شعر اجتماعی، شاعر ولایی، خراسان جنوبی.