تاثیر راه های تجارتی در تحولات تجاری بیرجند سده سیزده و چهارده شمسی

تاثیر راههای تجارتی در تحولات تجاری بیرجند سـده سیـزده و چهارده شمسـی محمدامیر شیخ نوری چکیـده یکی از مباحث مطرح در مطالعات تاریخ اجتماعی و اقتصادی به ویژه در پژوهش های تاریخ محلی، وضعیت راهها و مسیرهای تجاری است. راهها نقش مهمی در مبادلات بازرگانی، داد و ستد های علمی و فرهنگی و شکوفایی تمدنی ایفا می کنند. عوامل متعددی در سده ی سیزده و چهارده شمسی (عصر قاجار و پهلوی) بر وضعیت جاده های ارتباطی اثر گذاشته اند و به دنبال آن شهرهایی که در مسیر این راهها قرار داشته، تحت تاثیر عوامل مذکور، دچار تحول شده اند. در مقاله حاضر، ابتدا کلیاتی در مورد وضعیت جاده ها و حمل و نقل در ایران در سده سیزده و چهارده شمسی بیان شده، آنگاه موقعیت بیرجند از جنبه مسیرهای ارتباطی مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این بررسی نقش عوامل داخلی موثر در رونق و بهبود راهها در منطقه از طریق اشاره به اقدامات حکام محلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. تاثیر عوامل خارجی نیز از گزارشهای آنان و اقدامات و مداخلات مستقیم و گـاه غـیر مستقیـم آنان در منطقـه آشـکار می شود. واژگان کلیدی: راههای تجاری، بیرجند، قاینات، سده سیزده و چهارده شمسی، خراسان جنوبی.