شناسایی مولفه‌های کالبدی موثر در بهبود احساس امنیت شهروندان در فضاهای شهری (نمونه موردی: خیابان معلم و پاسداران شهر بیرجند)

کیفیت مولفه های کالبدی سازنده فضای شهری و ارتباط آن با احساس امنیت، فراهم کننده موجبات سرزندگی در فضای شهری است. این مقاله با هدف شناسایی مولفه های کالبدی و تحلیل شدت تاثیر هر کدام بر کیفیت احساس امنیت در خیابان معلم و پاسداران شهر بیرجند انجام گرفته است. شاخص های کالبدی فضای شهری مطلوب که در احساس امنیت شهروندان تاثیرگذار هستند، با توجه به مدل مکان پایدار، شامل عملکردی (دسترسی ها و اتصالات فضا، دسترسی به حمل و نقل عمومی، اختلاط کاربری، کیفیت شبکه معابر، ایمنی پیاده رو برای گروه های خاص، حیات شبانه و کیفیت ساختار ابنیه)، تجربی زیبایی شناختی (خوانایی، کیفیت و کمیت مبلمان شهری، نورپردازی مناسب فضا، آلودگی محیطی، مقیاس و محصوریت فضا، نفوذپذیری بصری، کیفیت رنگ آمیزی فضا، وجود سلسله مراتبی از فضاهای باز، رعایت سلسله مراتب بین فضاهای همگانی و فضاهای خاص، انتظام بصری در نمای ابنیه و مالکیت) و زیست محیطی (پوشش گیاهی، شنیده شدن صدای  کمک خواهی افراد) است. با شناخت محدوده مورد بررسی، شاخص های استخراج شده از طریق پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تعداد 120 عدد پرسشنامه در اختیار کاربران فضا قرار گرفت و نتایج آن با استفاده از نرم افزار spss به روش های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی تحلیل شده است. یافته های حاصل نشان داد که شدت تاثیر شاخص های دسترسی به حمل و نقل عمومی، حیات شبانه، اختلاط کاربری، نورپردازی مناسب فضا، آلودگی محیطی و دسترسی ها و اتصالات فضا در خیابان معلم و شاخص های کیفیت شبکه معابر، کیفیت ساختار ابنیه، نفوذپذیری بصری، خوانایی و آلودگی محیطی در خیایان پاسداران از نظر کاربران فضا در احساس امنیت بیشتر از سایر موارد است. از جمله اقدامات موثر برای افزایش احساس امنیت و پویاسازی خیابان پاسداران، بهره گیری از پتانسیل پارک وحدت و میدان قدس جهت استقرار فعالیت های شبانه روزی در محدوده آن هاست.

explaining the role of physical components in improving citizens’ sense of security in urban spaces (case study: moallem and pasdaran streets in birjand city)

the quality of the physical components that make up the urban space and its connection with the sense of security provide the vitality in the urban space. this article aims to identify the physical components and analyze the intensity of each effect on the quality of the sense of security in moalem and pasdaran streets of birjand city. the physical indicators of the desirable urban space that are effective in the sense of security of the citizens, according to the sustainable place model, include functionality (accesses and space connections, access to public transportation, mix of uses, quality of the road network, pedestrian safety for special groups, nightlife and quality of building structure), experimentalaesthetic (legibility, quality and quantity of urban furniture, suitable lighting of space, environmental pollution, scale and enclosure of space, visual permeability, and quality of space coloring. there is a hierarchy of open spaces, respecting the hierarchy between public spaces and special spaces, visual order in the facade of the building and ownership) and environment (vegetation, hearing the voice of people asking for help). knowing the investigated range, the extracted indicators have been evaluated through a questionnaire. a total of 120 questionnaires were provided to space users and the results were analyzed using spss software using pearson’s correlation coefficient and linear regression methods. the results indicated that in moalem street, the indices of enhancing access to public transportation, night life, and mix of uses, proper lighting of the space, environmental pollution and accesses and space connections have the greatest impact in improving citizens’ sense of security. hence, the indices of the quality of road network, the quality of the building structure, visual permeability, legibility and environmental pollution in pasdaran streets have the greatest effect on increasing the sense of security of the citizens. among the effective measures to enhance the sense of security as well as dynamism of pasdaran street is to take advantage of the potential of vahdat park and quds square to establish day and night activities within their limits