تحلیل و خوانش عکس برمبنای ابزارهای تحلیلیِ رویکرد نشانه‌شناسی

اگرچه ثبت عناصر دنیای واقعی در سرشت عکاسی عجین شده است، اما عکس صرفاً جهانی همسان و همانند جهان واقعی ارائه نمی کند، بلکه علاوه بر خصلت ارجاع دهندگی و بازنمایانه، از قابلیت بیان گرایانه نیز برخوردار است. بنابراین، هر عکس را می توان به مثابه متنی نشانه ای دانست که دلالت های متعددی را در معرض تفسیر و تاویل مخاطب قرار می دهد. ازاین رو، کاربست ابزارهای تحلیلیِ رویکرد نشانه شناسی در تحلیل و خوانش عکس، هدف این مقاله است. بدین منظور، اصل جانشینی و همنشینی، تعامل و تقابل نشانه ها، معنای صریح و ضمنی، بافت یا زمینه و بینامتنیت، معرفی و در تحلیل و خوانش عکس به آزمون گذاشته شده اند. پرسش های مطرح شده عبارت اند از: 1. سازوکار و نقش ابزارهای تحلیلی رویکرد نشانه شناسی در تحلیل و خوانش عکس چیست. 2. اهمیت کاربست این ابزارها در تجزیه و تحلیل عکس چیست. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و اطلاعات، از منابع کتابخانه ای جمع آوری شده است. کلیه نمونه های تصویری نیز از شاخه عکاسی مستند انتخاب شده اند. نتایج پژوهش بیانگر این است که به واسطه کاربست ابزارهای تحلیلیِ موجود در رویکرد نشانه شناسی، افزون بر تجزیه و تحلیل و خوانش روشمند عکس ها، جلوه های متعدد مفهومی، بصری و زیبایی شناسی آنها آشکار می شود و چارچوبی برای تقسیم بندی عکس ها نیز فراهم می گردد. بدین شکل که به کمک این ابزارها، بهتر و دقیق تر می توان جهت ارجاع عکس ها را تشخیص داد و عکس ها را در قالب سه دسته کلی قرار داد. این دسته بندی به ترتیب درجه اهمیت عبارت است از: 1. عکس های عکاس محور 2. عکس های سوژه محور 3. عکس های دوربین محور.